Tòca-Maneta 45 – Pokemon God

pokemon-go-banner

Charmilhons de maneta, Pikachus dels botons, balhaires de jòia a Aspicòts e esportius de Carapuça, adiussiatz !

Sabi pas coma ai fach mas ai capitat, de long de las detzenas de cronicas que faguèri, de jamai, o quasi-jamai vos parlar de Pokemon. Pertant ma vida, o puslèu mos lésers, de jogaire, e mai benlèu l’existéncia d’aquela cronica tènon belcòp a l’arribada d’aqueste jòc dins las corts de recreacion, e la mieuna en particulier, a la fin de las annadas 90. Foguèt per ieu una mena de revelacion, qu’avant aquò èri pas un grand jogaire, la revelacion que lo videojòc podiá èsser frucha d’una soscadissa e d’un trabalh artisticò-creatiu, amb un scenariò e de dinamicas de jòc abotits. Vertat que pel grand public, Pikachu es aquesta pelucha manhagueta e un pauc irritanta amb un sol mot de vocabulari –son nom- cridat en permanéncia e sus totes los tons. Darrièr l’emblèma de la franchisa qu’i es evidentament pas per res dins lo succès de la seria, i a çaquelà un jòc vertadièr, apregondit, equilibrat e imaginatiu, basta pas que d’agachar l’impressionant bestiari que fa l’interès del jòc, e que s’alonga totjorn mai.

Pokemon Go Carte

La mapa sul telefonet aficha las infòs (virtualas) interessantas.

Aital, en 1996, Nintendo tustèt un grand còp, lançant una mòda rarament vista dins l’esfèra videò-ludica fins aquí e crèsi ben que pas un solet dròlle d’un detzenat d’annadas a aquel moment escapèt a l’èrsa dels mostrons de pòcha. Cal dire que los japoneses avián ren fach a l’azard, qu’aquò siaguèsse pels produches derivats, a bodre, o per l’efièch comunautari, lo boca a aurelha, lo fach de desvolopar de malhums de jogaires, a una epòca que las conneccions internet èran gaireben inexistentas. Mai qu’aquò, se desvolopava en çò dels jogaires un besonh de l’autre, per avançar dins lo jòc e lo poder completar, induch per aquesta idèia revolucionària d’editar sistematicament doás versions de cada jòc Pokemon, amb de pichonas diferéncias e de bestiòlas que se caliá escambiar de consòla a consòla. Un vertadièr telefòn arab videòludic, jòc de ròtle massiu e connectat d’avant l’edat dels MMORPG.

Pokemon Go Pikachu

TRAPA-LO !!!

Vint ans an passat, ritmats per de sortidas, frequentas coma relotge, de cartochas de Pokemon de totas las colors de l’arcolan, totjorn doás per doás, totjorn amb la meteissa basa de jòc, un RPG plan accessible amb un sistèma de combat en chi-fu-mi ameliorat (pèira-papièr-cisèl), en seguissent amb pigresa las evolucions tecnologicas de las consòlas portablas de Nintendo.

Pokemon Go Detalhs

De qué sembla la realitat augmentada

Fins a uèi. Sèm en 2016 e Nintendo e sos amics son tornarmai a crear una revolucion videòludica tant impactanta, e benlèu mai, qu’al lançament de la franchisa, amb Pokemon Go, ja un fenomèn de societat, avant sa quita sortida oficiala ! Aplicacion gratuita fargada pels telefonets (lo supòrt de jòc lo mai espandit finalament), Pokemon Go vos prepausa una caça a l’animalum imaginari classica a l’excepcion notabla qu’aquò se fa pas dins un monde virtual imaginari tanben coma antan, mas…dins la realitat ! Frucha del trabalh conjunt de Nintendo amb Niantic, ex-filiala de Google especializada dins la realitat virtuala o puslèu la realitat augmentada, aquesta aplicacion unica en son genre se basa sus vòstras donadas de geolocalizacion per far apareisser dins vòstre environament de mostres que deuretz trobar e atrapar amb lo telefonet, que servís un pauc de cluca a veire çò qu’existís pas realament. Tot un simbòl, me diretz. Òc, podriá, maca que lo jòc, pro paradoxalament, vos buta a sortir per de bon, e a vos passejar se volètz far l’encontre d’un paure pokemon perdut o lançar un combat contra un autre jogaire, l’autra possibilitat. E vos pòdi dire que de camin n’anatz far ! De pargues en sendarèls, a la vila o a la campanha, tant que captatz la 3 o la 4G sul telefonet trobaretz de bèstias a engabiolar, e bica la PETA ! Mai qu’aquò, son notats sus la mapa virtuala d’elements notables qu’existisson en realitat, de monuments, de creacions artisticas, d’art urban als quals fasèm pas forçadament atencion, mas que tòrnan trobar un interès pel jòc, qu’es possible d’interagir (virtualament) amb eles per obténer d’objèctes utiles. En un mot : es estonant ! Un jòc, virtual, que convida a la passejada e a las interaccions socialas e environamentalas, vaquí de que tòrcer lo còl a totes los clichés qu’existission suls videojòcs d’acostuma jutjats embarrants !

L’auretz compres, ieu aculhissi aqueste OVNI positivament e amb interès, benlèu mai per la refleccion que mèna sus nòstra societat connectada e lo transmèdia puslèu que per lo jòc sonque, amb çaquelà dins un canton del cap aquesta sonsaina que las donadas de geòlocalizacion son recampadas e partisson en çò de Google… Rai, aquò m’empacharà pas de me far 5 quilomètres a pè per me trapar un Rocolhon salvatge al mitan d’un bòsc perdut e completar ma collec’ !

Pokemon All

 evaluacion-pokemon-go

South Park en Occitan – Presentacion

South Park en Occitan

South Park, qu’es aquò ?

Eròis South ParkSouth Park es una seria americana de dessenhs animats lançada en 1997 pels dos amics Matt Stone e Trey Parker. Los eròis ne son Cartman, Stan, Kyle e Kenny, quatre dròlles de primària als quals arriba plan d’aventuras capbordas dins lor pichòta vila del Coloradò. Plan sovent, South Park fa de critica satirica de la societat, especialament americana, e dels travèrs del monde d’uèi. La violéncia verbala o visuala es plan presenta dins la seria, e per aquò es reservada a un public adulte o adolescent, public que s’espandiguèt de pertot dins lo monde, en fasent de South Park una seria fòrça presada.

Perqué far South Park en occitan ?

E perqué pas ? Sens galejar, las rasons son nombrosas, talament que farián d’aquesta adaptacion una evidéncia. Primièr, perque agrada al monde (enfin, los que coneisson). South Park es lo dessenh animat « adulte » de tota una generacion de joves als quals serviguèt de marca critica e de font de replicas risolièras e cultas.
Segond, perque tecnicament es a portada. Parker e Stone comencèron South Park suls bancs de l’universitat, amb de tròces de carton e la seria perdèt pas jamai sa simplicitat grafica. Per alhors, los autors ne son los actors, amb de voses modificadas coma pòdon, a la lèsta, amb de pichons mejans. South Park es un polit exemple de Do It Yourself que capitèt, e es una filosofia e un biais de far que guidèron l’adaptacion en occitan, sens vergonha de far las causas artisanalament del moment qu’i aviá l’enveja de las menar.
Enfin, per la dobla, veire tripla, lectura que South Park permet. Lo costat satiric de la seria s’apuèja sus d’estereòtipes, butats a l’extrèm per melhor ne montrar la bestiesa. Coma l’occitan patís tanben de nombrosas idèias reçaupudas, quitament en intèrne, South Park, gràcias a son univèrs fargat per aquò far, pòt questionar lo rapòrt a la lenga, lo nòstre coma aquel de los que la parlan pas : son utilizacion societala, sa transmission, sa transformacion pels mai joves, l’interdialectalitat…

Un episòdi central e independent

Scott Tenorman

Scott Tenorman

Après recèrca e concertacion, foguèt decidit de revirar l’episòdi 1 de la sason 5, sortit en 2001, nomenat Scott Tenorman Must Die / Scott Tenorman deu crebar. Representa, del vejaire dels critics, una carnièra dins la seria, en pausant las « basas nautas » del personatge d’Eric Cartman, anti-eròi paradoxalament popular que centralisa sus sa sola persona totes los aspèctes negres de l’èime uman e reagís de biais totjorn extrèm a çò que se passa pel monde. Tanben, l’episòdi e la sason que ne fa partida, marcan lo passatge a de scenariòs mai pensats, mens infantiles, se n’èra possible. La fin de Scott Tenorman deu crebar, negra, trucanta perque pas esperada, immorala, trenca amb las intrigas mai simplistas de las primièras sasons.
Puèi, Scott Tenorman es un episòdi unenc, que se pòt agachar sens aver vist lo demai de la seria e sens conèisser sas basas. Sa narracion es completament autonòma e lineara al dintre de l’episòdi e, fach pro rare dins South Park que plan sovent se trufa de l’actualitat immediata, es intemporal, çò que permetiá d’escapar a de constrenchas de temps en esperant que l’adaptacion occitana dure mai longtemps abans de passar de mòda.
Nos voliam tanben trufar (amistosament) dels doblatges de dessenhs animats que son de mòda en occitan d’aquesta passa, mas totjorn destinats a un public de jovenòts, en oblidar que los adolescents e los joves adultes son tanben de consomators d’animacion, mai que mai s’es politicament incorrècta… Segur qu’aquel deuriá pas servir de material pedagogic. O pas pels pichons-pichons en tot cas…

Sinopsis

Eric Cartman

A vosautres de far lo ligam entre lo sinopsis e l’imatge…

Eric Cartman arriba plan urós a l’estanc de bus, coma cada matin d’escòla. Es content perque a enfin sos primièrs pelses…crompats neciament a un adolescent nomenat Scott Tenorman. Rasonat per sos amics, Cartman compren l’engana e vòl anar recuperar son argent en çò de Scott. Malurosament per el, Scott es fin e farà tot per umiliar Cartman encara mai.
S’enseguís un combat entre los dos, que pren la fòrma d’una seria de sketchs fins a la fin ont, benlèu, Cartman capitarà de prene lo dessus sus son astuciós adversari…

De l’adaptacion al doblatge

Las basas del projècte foguèron pausadas en 2008-2009, de l’enveja comuna d’amics mas mai que mai d’una discutida (fòrça) tardièra, que d’unes prenguèron mai al seriós que d’autres… L’escript foguèt fach a aquesta espòca e las basas d’un lexic popular, familièr e porcassièr en occitan prenguèron fòrma, per capitar d’occitanizar lo vocabulari argotic american tal qu’es parlat o podriá èstre parlat per de dròlles dins la cort de recreacion. En brèu, tot un camp lexical imatjat que trapam pas forçadament dins los nòstres diccionaris… Puèi, per manca d’actors e de mejans tecnics, lo projècte cabussèt dins lo som. Tornèt sortir a la prima de 2013, e lèu lo casting foguèt realizat gràcias als fialats socials, notadament Facebook, que permetèt de recampar los doblaires, e los avisses del monde interessats. Se manifestèron mai de doblaires potencials que n’èra besonh, pròva, amb lo bon acuèlh reçauput pel projècte de longa de son avançada, de l’interès del monde.

L’efiech mosaica

Son 13 personas que participèron (siá mai que per la version francesa o la version originala) de biais collaboratiu, siá en venent registrar dins l’estudiò amator montat per l’ocasion, siá en s’enregistrant a lor ostal e en mandant las pistas. Cada doblaire aguèt la possibilitat d’adaptar son tèxte a sa lenga, sa prononciacion, son articulacion, per que demòre natural sens quitar las idèias de la debuta. Lo trabalh « en mosaica » de personatges e de replicas redusiguèt las distàncias, e los actors podián ben èstre d’ont que siá en Occitània sens que pause tròp de problèmas. Cada replica foguèt trabalhada individualament, a fons, per fin de redusir lo trauc entre los doblaires professionals que son acostumats a ne far al kilomèstre e sabon còp-sec pausar lor votz, e los amators que participèron a l’aventura e trantalhan un bricon mai. Aital, los traucs dins la mosaica se comolèron al flor e a mesura dels enregistraments e dels reenregistraments.

Vignettes enregistrement

Caras de doblaires al trabalh

Do It Yourself e Open Source

Un còp fach los doblatges, amb los mejans a dispausicion, calguèt far lo demai : tornar crear las ambienças, las musicas, los bruchs presents dins l’episòdi. Tot foguèt fach artisanalament mas amb los mejans que permet l’informatica de uèi, en MAO (Musica Assistida per Ordinator) e amb l’ajuda de fonts OpenSource, coma FreeSound.org, basa de donadas sonòras fargada per de catalans.

L’occitan parlat a South Park

South Park permetèt, per son discors corrosiu e politicament incorrècte costumièr, d’integrar la meteissa mena de refleccions sus la lenga emplegada per l’adaptacion, en balhant mai d’un gra de lectura, pel fons e per la fòrma.
Se sovenèm que d’unes avián fach cruissir las dents sus d’adaptacions en occitan, de bendas dessenhadas o de dessenhs animats ont, perque cada dialècte de l’occitan se deviá d’èstre representat, cadun èra, per fòrça, embarrat dins son estereòtipe. Mas, quora i pensam, aquela particion anava pas pro luènh per South Park, ont tot es butat a son extrèm. Aquí, en seguir aquela logica biaissuda, lo conàs racista (Cartman) es gascon (e pièger, bearnés), que sabèm totes la mentalitat d’aquel monde ; lo josiu (Kyle) es provençal, pels ligams istoricament provats entre aquel pòple, lo territòri e sa lenga ; lo paure que comprenèm jamai çò que ditz (Kenny) es, evidentament, lemosin, una causida afortida pel fach qu’a un nom escocés e un estranh rapòrt a la mòrt ; lo dròlle central, abitual eròi lis e sens gaire de relèu (Stan), es un lengadocian un pauc deterritorializat ; l’oncle (Jimbo) caçaire, ancian militari, cara de redneck perfècta, es tanben un pèterrós pels occitans : tarnés, avaironés ? Del pus fons del campèstre en tot cas. E la nemesis adolescenta (Scott), amb los problèmis deguts a son atge ? Un esperit de rebelion parentala e societala, benlèu, mas mascanha un occitan estandard mentre que sos parents parlan gascon coma cal…benlèu sortís d’una calandreta ? A cadun de se far son interpretacion…

FICA TECNICA

South Park 501 – Scott Tenorman deu crebar
Version Occitana
Genre : Cort metratge d’animacion
Durada : 23’10
Format : MP4, 720×576, 44kHz
Idèia originala : Don Pipo e un fum d’autres que se sovenèm pas e que benlèu s’en sovenon pas eles-meteisses.
Adaptacion, escript : Danís Chapduelh, ajudat pels actors e Julien Martinez-Bueno
Direccion dels actors, montatge, son, postproduccion, musicas addicionalas : Danís Chapduelh
Bruchs addicionals : trapats sus Freesound.org
Musicas encara mai addicionalas : BLUE MOUNTAIN HOP, Bela Fleck and the Flecktones – THE DREIDEL SONG, Mikhl Gelbart, Samuel Goldfarb & Samuel S. Grossman
Produccion : KonilKaluK

CASTING

PIERRICK BORDANAVA : Eric Cartman – Timmy
DANÍS CHAPDUELH : Scott Tenorman – Kenny McCormick – Clyde – Butters
YELLOW : Kyle Broflovski
RENAUD SAVY : Stan Marsh – Sòci de Scott 1
XAVIER BACH : Oncle Jimbo – Sòci de Scott 2
AARSLAN : Ned Gerblansky – Ed O’Brien (Radiohead)
GAVACH: lo Caissièr – lo Passant – lo Liuraire
DON PIPO : Cap (Chef) – Les Claypool (Generic)
CECILA CHAPDUELH : Mma Tenorman
JULIAN CABARRY : M. Tenorman – Denkins
MATIEU CASANOVA : Lo Presentator de MTV
L’OCCITAN PELS NULASSES (ARNAUD E JOAN) : Radiohead (Thom Yorke, Phil Selway, Jonny & Colin Greenwood)

Ban South Park

Tòca-Maneta 3 – Mepòrgs e Bide Wars

WOW ban

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

M.M.O. Aqui tres lètras que tot gamer que se respècta ne coneis plan la significacion, al mens d’aver passat las dètz darrièras annadas dins la cava d’una sala d’arcada ela-meteissa perduda al pus fons del continent antartic, que dèu èstre, me pensi, a pauc près lo darrièr sus tèrra ont una conneccion internet naut-debit es pas una evidéncia. Amb benlèu dos platèus loserians e tres baumas peiregòrdas. Doncas a l’atencion dels malmaridats e dels loserians, o dels malmaridats loserians -sabèm pas jamai amb lo rescalfament climatic- me sentissi obligat de vos tornar balhar la significacion de MMO. Massively Multiplayer Online. Bon, vòl plan dire çò que sembla, mas se per cas, nòstre malmaridat loserian èra tanben una tenca en inglés, li balhi la revirada : Multijogaire de massa en linha. En general es seguit de RPG, lo jòc de ròtle, mas es finalament pas totjorn lo cas. Encara que, dins la categoria dels jòcs que se jògan exclusivament en linha, se destacan mai que mai los jòcs de ròtle, aqueles ont cal crear e far evoluir un personatge al contact d’una comunautat mitat reala mitat virtuala, e, evidentament, totes auràn en cap, manca benlèu nòstre desconnectat loserian, lo mai famós de totes, World of Warcraft.

Guild Wars

De còps que i a es polit…

A pauc près tot es jà estat dich sus lo rotlèu-compressor del videojòc, lo melhor coma lo pièger, e doncas ne parlarai pas. I a juste un detalh que m’interessa : l’univèrs. Lo monde de Warcraft es a la debuta un monde medieval fantastic pro classic que vei òmes, òrcs, èlfes, mòrt-vivents e qualquas bestiòlas mai se fotre sus lo morre, amb juste un briconèl d’umor parodic. Tolkien escrich per de geeks de facultat, qué. Bon, es evidentament un resumit de resumit, fach amb amor e tota la marrida fe que ne soi capable, pasmens podrètz remarcar coma aquèla sola descripcion se pòt aplicar a la granda majoritat dels MMO sortits darrièrament.

World of Warcraft

…e de còps es un rambalh de pas creire.

Guild Wars 2, per exemple, que la prensa especializada pensa a mand de concurrençar World of Warcraft sus son terrenh. Que i arribe o pas, vos vau dire la vertat : m’en tusti los pès amb mon baston de magician, m’en piqui las cuèissas amb mon collièr de dents d’òrc, m’en bati las espatlas amb las espadrilhas de la faccion umana, en brèu : m’en foti. Mas me pòdi pas empachar de remarcar la dificultat qu’existís a sortir de l’encastre medieval fantastic. Degun diguèt pas jamai que l’heroic fantasy se viviá sonque en armadura de fèr, o mema que los MMORPG devián forçadament seguir los còdis de l’heroic fantasy. Pertant, los MMORPG se passan sovent dins aqueste univèrs, e mai qu’aquò : los que fonccionan s’i passan totjorn. Ne prèni coma testimòni Star Wars : The Old Republic, pro recent tanben, qu’a vist sa comunautat de jogaires demesir progressivament dins l’annada, e qu’èra pertant basat sus un univèrs de sciéncia-ficcion coerent, ric e conegut. La sola question economica, pertocant a la gestion dels abonaments mensuals pòt pas sufir a balhar una responsa. Quand i soscam, es pro paradoxal qu’aquèla fòrma, per principi dobèrta e evolutiva, s’embarre dins un sol tipe d’univèrs representat.

Alara, lo MMORPG, presonièr del medieval-fantastic ?

Soi content de ieu, aquela question pas colha amaga lo fach que joguèri pas a Guild Wars 2 mas ne voliái parlar sens qu’aquò se vegès…

The Old Republic

Aquel es un pauc diferent, ja.

Bleu

Alors, il paraîtrait que le bleu dit « bleu réseau social », que l’on retrouve chez Facebook, Twitter, Skype, et d’autres, aurait été choisi car cette couleur a la capacité d’endormir le cerveau. C’est du chromoforme, quoi.

Maintenant, regardez bien autour de vous, tous ces petits nuages, ce ciel étoilé… Vous sentez vos paupières lourdes… très bien… vous ne pensez plus à rien… comme un prime-time un samedi soir sur TF1… pareil…

Maintenant, vous allez écrire votre numéro de carte bleue dans les commentaires en dessous… A votre réveil, vous ne vous souviendrez de rien… Voilà, comme ça c’est bien.

Je pourrais aussi vous parler du pouvoir caché des Potonors sur le cerveau, mais je crois que le CSA me lit.