Tòca-Maneta 77 – L’Annala del Destin

south-park-the-fractured-but-whole Banner

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

O sabètz segurament se me seguissètz dempuèi longtemps, e se o sabètz pas vos o disi : m’agrada plan la seria animada americana South Park. Sens èsser lo fan absolut, que soi fòrça critic sus d’unas sasons que tròbi un pauc feblas, soi receptiu a aqueste caval de Tròia de la pop culture actuala, que ne fa partida (aprèp 20 ans lo contrari seriá estonant) en tot la questionar, la criticar, se’n trufar bravament sens s’interdire res. Sens èsser fan absolut mas ai çaquelà fach amb d’amics lo doblatge d’un episòdi en occitan, e se pòt encara veire sus mon blòg. Aquò fa 5 ans tot juste, e per aquel anniversari tornam parlar de South Park doncas, amb lo jòc The Fractured But Whole, jòc de mot talament complicat de revirar en francés (mot a mot « lo qu’es fracturat mas entièr » amb una omofonia amb « butthole », lo trauc del cuol) que n’an completament cambiat lo títol per donar L’Annale du Destin. Coma manqui d’imaginacion e que lo jòc de mot original es tant complicat de revirar en occitan coma en francés, L’Annala del Destin serà doncas per nosautres tanben.

South Park™: L’Annale du Destin™_20180711233427

Cada supereròi a drech a sa pichòta animacion d’entrada, mai de poder ultim.

L’Annala del Destin es la seguida d’un primièr jòc South Park a las mecanicas similaras, Lo Baston de la Vertat, sortit en 2014, e ja cronicat dins aquestas colomnas. N’es talament la seguida que comença aquí exactament ont l’autre s’arrestava : seguissiam los dròlles de South Park dins un deliri fantastic a la Donjons e Dragons, lo « novèl » (vòstre avatar) èra estat coronat rei… mas vaquí que Cartman (totjorn el) decidís que non, es nul de jogar als Senhorets dels Anelons, quand i a de causas grèvas que se passan de per la vila, per exemple la disparicion de gats. Un l’interessa en particular, Scrambles, per la rason plan pragmatica que i a una recompensa de 100$ per lo tornar, e Eric compta plan sus aquel argent per lançar tot un programa de filmes e de serias Netflix, lo Coon Cinematic Universe, sul modèl del Marvel Cinematic Universe que nos sabronda cada an, e mai d’un còp per an amb sos Avengers, Spiderman, Ant-Man, Captain America

South Park™: L’Annale du Destin™_20180710184953

Los combats se fan sus una grasilha, cadun son torn, un biais classic revisitat per l’ocasion.

Vesèm plan que l’ambient del jòc bascula doncas del medieval fantastic cap a l’univèrs del comic, que cada dròlle a son avatar, sa classa e son chafre de supereròi e, evidentament, los subrepoders qu’acompanhan. La majoritat foguèron vists ja dins d’episòdis de la seria, scenarizats, montats coma d’aventuras de supereròis, mas es un plaser renovelat de los retrobar e de los encarnar, vist lo potencial parodic. L’Òmi-serp-volanta, Tupperware l’òmi bostia de plastic, Call Girl que nafra los enemics en lançant de dorsièrs sul net, Capitani Diabèta e sos poders sucrats, Bostia d’otisses e son viravitz… Es amusant de veire aital un monde eissit d’un imaginari d’enfants, amb tota la dòsa de Do It Yourself que cal, que cada costume sentís lo « fach a l’ostal amb de rotlèus de papièr cuol ». Mas coma sovent amb e dins South Park, çò qu’es leugièr dura pas e los dròlles se deuràn batre per de bon, contra d’enemics vertadièrs.

South Park™: L’Annale du Destin™_20180709230952

Evidentament, trobam de quèstas segondàrias, completament colhas.

Pas gaire de suspresa d’aquel costat, e una cèrta timidesa quitament, que lo jòc se contenta lo mai sovent de reciclar de personatges e d’enjòcs vists dins la seria, a l’excepcion d’una referéncia plan apiejada e planvenguda al moviment « Black Lives Matter » e al murtre dels afrò-americans per la policia tantplan coma a las questions de genre e de transidentitat que prenon de mai en mai de plaça dins la societat. L’umor de South Park que se defend pas res es present, e es totjorn tant larg, de las galejadas pipi-cacà (lo subrepoder especial del personatge principal es una petada que dilata l’espaci-temps) a las criticas mai finas de nòstra societat, de la cultura de massa o del mèdia… quitament se d’aquel costat se vei que las causas son complicadas, vist qu’es editat per Ubisoft sul qual i auriá tant e mai a dire mas que los desvolopaires gausan pas atacar frontalament…

Scenaristicament mens apregondit que son predecessor que s’acabava dins un grand n’impòrta que, L’Annala del Destin brilha çaquelà per son sistèmi de combat, qu’es el pregond, fin, trabalhat, e demanda un minimum d’intelligéncia per èsser mestrejat, coma un jòc d’estrategia, e per son aspècte jòc de ròtle, que laissa la plaça a un fum de combinasons, de possibilitats, entre cambiaments estetics e cambiaments de classa e de poders a la volada.

Sus aquò vos daissi, Cartman m’apela, qu’es a elaborar un plan perque dilate mon cuol e l’espaci-temps per li permetre d’anar encontrar Hitler… sabi pas de qué li vòl d’alhors, aquò m’inquieta…

South Park™: L’Annale du Destin™_20180709201355Evaluacion SP Annale

 

Tòca-Maneta 24 – South Park : The Stink of Truth

SP Ban

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Aquò trauca lo cuol ! L’anóncia d’un videojòc de la seria South Park es puslèu una bona novèla que jamai foguèt servida en la matièra, se comptam pas dos o tres ensais de qualitat mas sens granda ambicion al mitan de dos o tres autres ensais sens granda ambicion nimai qualitat.

SP Camp

Un camp de basa mai que flame !

Fa pertant 17 ans que la famosa seria animada existís, mas es que i a encara besonh de la presentar ? Es plan coneguda per son irreveréncia, son agach cinic sus l’actualitat e la societat, americana mas pas sonque, e sas nombrosas parodias e pastiches. E d’aquò ne serà question dins South Park : lo Baston de la Vertat, que se tròba al crotzament entre la seria e lo monde del videojòc. S’espèra, e a rason, un jòc ambiciós e clafit de referéncias, a las 17 sasons televisadas ja clavadas coma a l’esfèra videoludica en general, lo principi de South Park, tanlèu que debarca sus un novèl medià, es de se trufar de tot e de tot lo monde. Sens far de spoil, sens maganhar tròp, los darrièrs episòdis de South Park difusits avant la Nadal, èran una trilogia a l’entorn de la guèrra de las consòlas menada pels dròlles de la pichona vila del Colorado al biais de Game of Thrones, autra seria americana famosa. Un biais de començar a parlar videòludisme que s’acabava justament…per una publicitat quitament pas amagada pel jòc South Park, a mand de sortir. Coma dison, sèm jamai mai plan servits que per se, è ! Sabèm doncas que South Park : lo Baston de la Vertat tornarà prene los còdis d’aquestes episòdis e la narracion a la Game of Thrones dins un univèrs mai largament heroic-fantasy e jòc de ròtle a la Donjons & Dragons, la basa del genre.

SP Ataca

Una ataca flama tanben…

Vèsi los puristas e los afogats de la seria se pincar sus lors arpias, es pas la pena, nos an pas delocalizat la vilòta de South Park en plena Tèrra del Mitan, es totjorn la vila que coneissèm, mas los dròlles, qu’an totjorn, o sabèm, l’imaginacion que sabronda, an aparentament decidit de jogar a un jòc de ròtle grandor natura. Lo dròlle novèl que jogaretz se trobarà còp-sec implicat dins aquel jòc que vei s’opausar enfants vestits d’èlfas e armada umana, als òrdres del Grand Matge Cartman e de la Princessa Kenny, detentors d’un misteriós Baston de la Vertat. Començatz de lo sentir lo grand n’impòrta que organisat ? Quicòm me ditz qu’es pas acabat ! Tre las primièras minutas de jòc la parodia es picanta contra los RPG classics e lors incoeréncias, amb un enemic que repotèga perque vos pòt pas atacar primièr e que dèu respectar las règlas del torn per torn comunas a un fum de videojòcs, jos pena de se far copiosament engular per Cartman.

SP Alberga

L’alèrba, luòc tipic dels RPG. Parodic, avètz dich ?

Un RPG parodic, doncas, çò que vòl dire que i a de que far, tant es un genre justament « parodiable ». D’exemple, vos es, pro classicament, demandat de causir una classa a la debuta del jòc, entre guerrièr, matge, volur e…josiu ! L’equivalent del tradicional monge, un pauc revisitat per Cartman e son asirança maladiva pel pòple elegit. Vos daissi imaginar que las atacas seràn de la meteissa aiga, entre balon presonièr, sagètas en caotchoc, escòrnas e lofias enflamadas. Un gameplay umoristic, de segur, mas pasmens seriós, e lo Baston de la Vertat serà pas una simpla parodia, mas plan un jòc a despart. Sa sola constrencha serà benlèu son desfilament en doas dimensions, qu’es benlèu fisèl a la seria mas que limitarà plan las interaccions amb l’environament, una caracteristica pertant venguda una nòrma dins tot RPG actual. Pasmens, per un jòc que manquèt espelir pas, qu’arrestèt pas de passar de man en man pendent d’annadas e veguèt sa data de sortida rebutada mai d’un còp, l’impaciéncia dels afogats es palpabla, e plan palpabla e sembla qu’aquò siá justificat.

Per un còp, acabi pas per una galejada mas per una pausòta d’autò-promò, fin finala Matt Stone e Trey Parker o fan dins South Park vèsi pas perque podriái pas dins ma cronica ! Vos vòli senhalar, se jamai sètz pas ja al fial, qu’un episòdi de South Park foguèt revirat e doblat en occitan, e que, l’azard fa plan las causas, se tròba en visionatge liure sus aqueste blòg. Sus aquò, vos emmèrdi e dintri al meu ostal !

SP BandaEvaluacion South Park

Los deliris recreatius

Hey, i a una entrevista de mon conàs de colòc sul Jornalet. Per parlar de qué ? Ben de South Park, ten, de qué d’autre !

L’i ditz un fum de conarias, al mitan de causas mai « ça va quoi ». Podètz legir aqui, o pas, fasètz coma volètz, sètz liures :

http://www.jornalet.com/entrevista/2921/los-deliris-creatius-son-fachs-per-esser-seguits

South Park – Scott Tenorman deu crebar

Episòdi 1 de la sason 5 de South Park

Eric Cartman arriba plan urós a l’estanc de bus, coma cada matin d’escòla. Es content perque a enfin sos primièrs pelses…crompats neciament a un adolescent nomenat Scott Tenorman. Rasonat per sos amics, Cartman compren l’engana e vòl anar recuperar son argent en çò de Scott. Malurosament per el, Scott es fin e farà tot per umiliar Cartman encara mai.
S’enseguís un combat entre los dos, que pren la fòrma d’una seria de sketchs fins a la fin ont, benlèu, Cartman capitarà de prene lo dessus sus son astuciós adversari…

Fach a l’ostal, de març a octobre de 2013.

Nouveau !

Pour les 10 ans de sa sortie, il est désormais disponible de télécharger l’épisode en occitan, avec des sous-titres intégrés (occitan ou français). Merci à Julien Mourer qui m’a gentiment réencodé tout ça !

 

South Park Bonus – Bestisièr

Bonus South ParkE òc, perque foguèt rare de capitar al primièr còp d’enregistrar la bona replica. I arribàvem sovent entre dos cacalasses, qu’èram tanben aquí per nos amusar. De deliris, d’impròs, n’i aguèt a bodre pendent las càsi 20h qu’avèm passadas a enregistrar (!). Ne copèri e ne gardèri qualques uns, risolièrs o absurdes. Aquí son, jos fòrma de pastilhetas !

South Park en Occitan – Presentacion

South Park en Occitan

South Park, qu’es aquò ?

Eròis South ParkSouth Park es una seria americana de dessenhs animats lançada en 1997 pels dos amics Matt Stone e Trey Parker. Los eròis ne son Cartman, Stan, Kyle e Kenny, quatre dròlles de primària als quals arriba plan d’aventuras capbordas dins lor pichòta vila del Coloradò. Plan sovent, South Park fa de critica satirica de la societat, especialament americana, e dels travèrs del monde d’uèi. La violéncia verbala o visuala es plan presenta dins la seria, e per aquò es reservada a un public adulte o adolescent, public que s’espandiguèt de pertot dins lo monde, en fasent de South Park una seria fòrça presada.

Perqué far South Park en occitan ?

E perqué pas ? Sens galejar, las rasons son nombrosas, talament que farián d’aquesta adaptacion una evidéncia. Primièr, perque agrada al monde (enfin, los que coneisson). South Park es lo dessenh animat « adulte » de tota una generacion de joves als quals serviguèt de marca critica e de font de replicas risolièras e cultas.
Segond, perque tecnicament es a portada. Parker e Stone comencèron South Park suls bancs de l’universitat, amb de tròces de carton e la seria perdèt pas jamai sa simplicitat grafica. Per alhors, los autors ne son los actors, amb de voses modificadas coma pòdon, a la lèsta, amb de pichons mejans. South Park es un polit exemple de Do It Yourself que capitèt, e es una filosofia e un biais de far que guidèron l’adaptacion en occitan, sens vergonha de far las causas artisanalament del moment qu’i aviá l’enveja de las menar.
Enfin, per la dobla, veire tripla, lectura que South Park permet. Lo costat satiric de la seria s’apuèja sus d’estereòtipes, butats a l’extrèm per melhor ne montrar la bestiesa. Coma l’occitan patís tanben de nombrosas idèias reçaupudas, quitament en intèrne, South Park, gràcias a son univèrs fargat per aquò far, pòt questionar lo rapòrt a la lenga, lo nòstre coma aquel de los que la parlan pas : son utilizacion societala, sa transmission, sa transformacion pels mai joves, l’interdialectalitat…

Un episòdi central e independent

Scott Tenorman

Scott Tenorman

Après recèrca e concertacion, foguèt decidit de revirar l’episòdi 1 de la sason 5, sortit en 2001, nomenat Scott Tenorman Must Die / Scott Tenorman deu crebar. Representa, del vejaire dels critics, una carnièra dins la seria, en pausant las « basas nautas » del personatge d’Eric Cartman, anti-eròi paradoxalament popular que centralisa sus sa sola persona totes los aspèctes negres de l’èime uman e reagís de biais totjorn extrèm a çò que se passa pel monde. Tanben, l’episòdi e la sason que ne fa partida, marcan lo passatge a de scenariòs mai pensats, mens infantiles, se n’èra possible. La fin de Scott Tenorman deu crebar, negra, trucanta perque pas esperada, immorala, trenca amb las intrigas mai simplistas de las primièras sasons.
Puèi, Scott Tenorman es un episòdi unenc, que se pòt agachar sens aver vist lo demai de la seria e sens conèisser sas basas. Sa narracion es completament autonòma e lineara al dintre de l’episòdi e, fach pro rare dins South Park que plan sovent se trufa de l’actualitat immediata, es intemporal, çò que permetiá d’escapar a de constrenchas de temps en esperant que l’adaptacion occitana dure mai longtemps abans de passar de mòda.
Nos voliam tanben trufar (amistosament) dels doblatges de dessenhs animats que son de mòda en occitan d’aquesta passa, mas totjorn destinats a un public de jovenòts, en oblidar que los adolescents e los joves adultes son tanben de consomators d’animacion, mai que mai s’es politicament incorrècta… Segur qu’aquel deuriá pas servir de material pedagogic. O pas pels pichons-pichons en tot cas…

Sinopsis

Eric Cartman

A vosautres de far lo ligam entre lo sinopsis e l’imatge…

Eric Cartman arriba plan urós a l’estanc de bus, coma cada matin d’escòla. Es content perque a enfin sos primièrs pelses…crompats neciament a un adolescent nomenat Scott Tenorman. Rasonat per sos amics, Cartman compren l’engana e vòl anar recuperar son argent en çò de Scott. Malurosament per el, Scott es fin e farà tot per umiliar Cartman encara mai.
S’enseguís un combat entre los dos, que pren la fòrma d’una seria de sketchs fins a la fin ont, benlèu, Cartman capitarà de prene lo dessus sus son astuciós adversari…

De l’adaptacion al doblatge

Las basas del projècte foguèron pausadas en 2008-2009, de l’enveja comuna d’amics mas mai que mai d’una discutida (fòrça) tardièra, que d’unes prenguèron mai al seriós que d’autres… L’escript foguèt fach a aquesta espòca e las basas d’un lexic popular, familièr e porcassièr en occitan prenguèron fòrma, per capitar d’occitanizar lo vocabulari argotic american tal qu’es parlat o podriá èstre parlat per de dròlles dins la cort de recreacion. En brèu, tot un camp lexical imatjat que trapam pas forçadament dins los nòstres diccionaris… Puèi, per manca d’actors e de mejans tecnics, lo projècte cabussèt dins lo som. Tornèt sortir a la prima de 2013, e lèu lo casting foguèt realizat gràcias als fialats socials, notadament Facebook, que permetèt de recampar los doblaires, e los avisses del monde interessats. Se manifestèron mai de doblaires potencials que n’èra besonh, pròva, amb lo bon acuèlh reçauput pel projècte de longa de son avançada, de l’interès del monde.

L’efiech mosaica

Son 13 personas que participèron (siá mai que per la version francesa o la version originala) de biais collaboratiu, siá en venent registrar dins l’estudiò amator montat per l’ocasion, siá en s’enregistrant a lor ostal e en mandant las pistas. Cada doblaire aguèt la possibilitat d’adaptar son tèxte a sa lenga, sa prononciacion, son articulacion, per que demòre natural sens quitar las idèias de la debuta. Lo trabalh « en mosaica » de personatges e de replicas redusiguèt las distàncias, e los actors podián ben èstre d’ont que siá en Occitània sens que pause tròp de problèmas. Cada replica foguèt trabalhada individualament, a fons, per fin de redusir lo trauc entre los doblaires professionals que son acostumats a ne far al kilomèstre e sabon còp-sec pausar lor votz, e los amators que participèron a l’aventura e trantalhan un bricon mai. Aital, los traucs dins la mosaica se comolèron al flor e a mesura dels enregistraments e dels reenregistraments.

Vignettes enregistrement

Caras de doblaires al trabalh

Do It Yourself e Open Source

Un còp fach los doblatges, amb los mejans a dispausicion, calguèt far lo demai : tornar crear las ambienças, las musicas, los bruchs presents dins l’episòdi. Tot foguèt fach artisanalament mas amb los mejans que permet l’informatica de uèi, en MAO (Musica Assistida per Ordinator) e amb l’ajuda de fonts OpenSource, coma FreeSound.org, basa de donadas sonòras fargada per de catalans.

L’occitan parlat a South Park

South Park permetèt, per son discors corrosiu e politicament incorrècte costumièr, d’integrar la meteissa mena de refleccions sus la lenga emplegada per l’adaptacion, en balhant mai d’un gra de lectura, pel fons e per la fòrma.
Se sovenèm que d’unes avián fach cruissir las dents sus d’adaptacions en occitan, de bendas dessenhadas o de dessenhs animats ont, perque cada dialècte de l’occitan se deviá d’èstre representat, cadun èra, per fòrça, embarrat dins son estereòtipe. Mas, quora i pensam, aquela particion anava pas pro luènh per South Park, ont tot es butat a son extrèm. Aquí, en seguir aquela logica biaissuda, lo conàs racista (Cartman) es gascon (e pièger, bearnés), que sabèm totes la mentalitat d’aquel monde ; lo josiu (Kyle) es provençal, pels ligams istoricament provats entre aquel pòple, lo territòri e sa lenga ; lo paure que comprenèm jamai çò que ditz (Kenny) es, evidentament, lemosin, una causida afortida pel fach qu’a un nom escocés e un estranh rapòrt a la mòrt ; lo dròlle central, abitual eròi lis e sens gaire de relèu (Stan), es un lengadocian un pauc deterritorializat ; l’oncle (Jimbo) caçaire, ancian militari, cara de redneck perfècta, es tanben un pèterrós pels occitans : tarnés, avaironés ? Del pus fons del campèstre en tot cas. E la nemesis adolescenta (Scott), amb los problèmis deguts a son atge ? Un esperit de rebelion parentala e societala, benlèu, mas mascanha un occitan estandard mentre que sos parents parlan gascon coma cal…benlèu sortís d’una calandreta ? A cadun de se far son interpretacion…

FICA TECNICA

South Park 501 – Scott Tenorman deu crebar
Version Occitana
Genre : Cort metratge d’animacion
Durada : 23’10
Format : MP4, 720×576, 44kHz
Idèia originala : Don Pipo e un fum d’autres que se sovenèm pas e que benlèu s’en sovenon pas eles-meteisses.
Adaptacion, escript : Danís Chapduelh, ajudat pels actors e Julien Martinez-Bueno
Direccion dels actors, montatge, son, postproduccion, musicas addicionalas : Danís Chapduelh
Bruchs addicionals : trapats sus Freesound.org
Musicas encara mai addicionalas : BLUE MOUNTAIN HOP, Bela Fleck and the Flecktones – THE DREIDEL SONG, Mikhl Gelbart, Samuel Goldfarb & Samuel S. Grossman
Produccion : KonilKaluK

CASTING

PIERRICK BORDANAVA : Eric Cartman – Timmy
DANÍS CHAPDUELH : Scott Tenorman – Kenny McCormick – Clyde – Butters
YELLOW : Kyle Broflovski
RENAUD SAVY : Stan Marsh – Sòci de Scott 1
XAVIER BACH : Oncle Jimbo – Sòci de Scott 2
AARSLAN : Ned Gerblansky – Ed O’Brien (Radiohead)
GAVACH: lo Caissièr – lo Passant – lo Liuraire
DON PIPO : Cap (Chef) – Les Claypool (Generic)
CECILA CHAPDUELH : Mma Tenorman
JULIAN CABARRY : M. Tenorman – Denkins
MATIEU CASANOVA : Lo Presentator de MTV
L’OCCITAN PELS NULASSES (ARNAUD E JOAN) : Radiohead (Thom Yorke, Phil Selway, Jonny & Colin Greenwood)

Ban South Park