Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !
Ma maire, vòli pas pus anar a Rapture ! Quicòm dins lo nom me podiá dire tre la debuta que lo viatge s’anava pas passar coma cal, foguèssi ieu mai assabentat de glèisas e de religion dins lo monde anglò-saxon. Rapture designa, dins aquestes paises, la levada, lo raubatòri, l’elevacion dels cresents fins al Paradís. En tèrmi d’elevacion, per ieu foguèt lo contrari : faguèri la cabussada, una longa cabussada, abans de m’enlairar… pas pel melhor tanpauc.
Aprèp que l’avion que me portava véser ma familha aja fracassat dins l’Atlantic, me calguèt qualques nadadas sonque per rejónher aquel far, misteriós e solitari. Me dobtavi pas qu’èra una pòrta d’entrada cap a una gigantassa ciutat jos-marina, Rapture doncas, bastida a la fin de la Guèrra Freja per un milionari excentric. Ne voliá far una utopia, çò disiá, un monde a despart, desbarrassat de las guèrras, de las manipòlis, e mai que mai de çò que el sonava los parasites : los paures, los comunistas, los foncionaris… Una vertadièra utopia capitalista, temple de la consomacion, del culte de la personalitat (la siá tant qu’a i èsser), de l’individualisme. E òc, perqué una utopia podriá pas èsser d’aquela mena ? Lo monde qu’i vivián i vivián plan ! Enfin, a la debuta… Quand arribèri, pensi qu’èra en 1960, Rapture corriá ja a sa roinason. Los estatjants èran corromputs per la venda a cada canton de carrièra dels plasmides, de seringas que donan de poders subrenaturals mas qu’an una tendéncia calamitosa a desvirar las ments e a transformar lo monde en Crosòmes, d’umans dessenats particularament agressius.
Lo primièr Bioshock, que vèni de ne descriure l’introduccion e lo contèxte, faguèt flòri a sa sortida i a mai de dètz ans, mai se foguèt desvolopat amb de mejans limitats. Se’n parlèt talament e es talament ara considerat coma un jòc unic que podiái pas demorar sens o ensajar. Çò que faguèri recentament, mas amb dètz ans de retard. Tant qu’a i èsser, chapèri Bioshock 2 e 3 (dich Bioshock Infinite), istòria de saber de que parli. Cada jòc d’aquela seria, per ara e pel moment acabada es un FPS, un jòc de tir a la primièra persona, ont arrèstam pas de cambiar entre las armas tradicionalas e de poders manlevats als crosòmes per los revirar contra eles, e los far cramar, los electrocutar, eca… Aquel sistèma eiretat de System Shock, jòc popular de las annadas 90 desvolopat per una bona part de la còla australiana de Bioshock (mas dins un autre estudiò) faguèt fòrça per son succès, mas sufís pas sol a l’explicar. Es dins l’ambient dels Bioshock e dins son messatge e sos jos-entenduts que cal cercar lor originalitat. Artisticament ja un Bioshock se triarà de sa concurréncia per sa reconstitucion d’epòca, son aspècte art decò, steampunk, Jules Verne, films de sciéncia ficcion de las annadas 50, e tota sa banda son que giscla pels gramofònes escampilhats un pauc pertot ven afortir lo costat fòra del temps de l’ensemble, e ajuda a far sentir lo malaise ambient.
E lo malaise es present pertot a tal punt que me poguèri pas empachar al fach que tot èra estat volgut pels desvolopaires dins un jòc cinic, misantròp, que liura una critica aspra del capitalisme e del liberalisme e ditz qu’un òmi sol serà pas jamai capable de botar en plaça una societat utopica, perque sèm fondamentalament imperfachs, missants, amb de tendéncias a la megalomania, a nos prene per Dieu quand sèm sonque capables de desgaunhar la Natura. L’utopia es vana, aquí çò que nos ditz Bioshock, mas tu de qué vales ? Te creses melhor que los autres, los que combates ? Cadun dels Bioshock dispausarà d’un dispositiu scenaristic, un twist coma dison los angleses, que tornarà botar en perspectiva lo personatge que jogatz (diferent dins cada jòc) e questionarà lo principi meteis de las causidas qu’avèm en tant que jogaire, que sovent son de falsas causidas, de causidas impausadas pels desvolopaires que preveson cossí anatz jogar, foncionar, caminar, avançar. Quitament quand pensatz jogar de biais « moral » seràn aquí per vos tustar suls dets e vos rapelar que sètz benlèu pas tant diferent de çò que fa l’essencial de vòstres enemics.
Ne vau pas dire tròp, que evidentament l’interès del jòc es dins la descobèrta de sas ficèlas scenaristicas, mai foguèsson de còps un pauc gròssas, mai aguèsson tendéncia a se tornar dire suls 3 jòcs, mai aguèsson dètz ans. Dins un mèdia ont l’escala temporala es corteta, Bioshock lo primièr es en retard tecnologicament, visualament vielhanchon, quand Bioshock Infinite, que se passa pas mai dins la ciutat jos-marina de Rapture, mas dins aquela, aeriana, de Celesta, fa mòstra de colors, d’environaments, de perspectivas e d’un ritme encara frescs uèi. Dins lo meteis temps, se vei amb aqueles jòcs que l’escritura, los scenaris, vielhisson plan mens viste, e l’istòria (amb rebombs) del primièr episòdi es encara, e per qualques temps d’una mestresa rara, quand paradoxalament aquela del tresen foguèt un pauc criticada… per una rason que vos pòdi pas dire, mas que val lo còp de descobrir per se !
Sus aquò vos daissi, aprèp la ciutat jos-marina e la ciutat aeriana m’an montada una utopia mejana dins una vila sus tèrra, normala, menada per un dictator d’un nivèl de megalomania acceptable e ont lo monde son mejanament transformats, me cal evidentament anar véser de qué s’i passa.