Tòca-Maneta 126 – Disco Elisèu

Cervèl reptilian primitiu : es aquò… sortisses dels limbes d’una nuèit trebolada… as de pan sus la canissa… la maquina es aquí que t’espèra… rebala-te fins al talhador… un Tòca-Maneta de mai, encara un… puèi tornar somelhar, voide… apasimat…

EMPATIA : es important pel monde, n’i a que comptan sus tu !

LOGICA : L’escotes pas. Segon tota versemblança, çò que ditz es fals.

VOLONTAT : es mai fòrt que tu. O DEVES far. T’i cal tornar !

1 – [RETORICA] Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick…

2 – [AUTORITAT : aisit] Anatz totes vos far mólzer !

3 – [SANGFREG] Se calar e esperar que la migrana passe.

[1]

ELECTROQUIMIA : Òsca ! Una enlairada de mai, aquò fa de ben !

ENDURANÇA : Tos dets se tòrnan desplegar sul clavièr, coma los autres còps. Capitaràs de contunhar.

VOLONTAT : Sentisses las idèas te montar al cap. Aquí, sès prèste a començar la cronica !

S’aquò vos estona de me veire escambiar aital amb de parts plan especificas de mon cervèl es qu’avètz pas jamai jogat a Disco Elysium, ont aquò’s la mecanica principala, dins un jòc de ròtle en forma d’enquèsta – o lo contrari – qu’es un dels mai abotits d’aquestes darrièrs ans.

Pas que comence de biais original pertant, Disco Elysium nos gausa rescalfar lo vièlh daquòs usat duscas a la mesolha del policièr bandarri e amnesic. Çò que càmbia es que la còla estoniana (exiliada a Londres) del jòc i van a fum, e aurem rarament agut l’escasença d’agachar de tan prèp aital las fonzalhas de l’Umanitat dins un videojòc.

Per començar, causissètz çò que volètz privilegiar. Serà puèi possible d’afinar fin-fin.

Vos desvelhatz dins la cambra miserabla d’una ostalariá sordida, cargat coma una muòla tanplan coma de bragas « patas d’ef », e d’una camisa gaire neta. Vòstre cervèl vos alèrta rapidament : la darrièra cufèla a passat las termièras del possible, e vos sovenètz pas de res, qu’aquò siá recent… o mai ancian. Aprèp aver recuperat qualques vestits e de brigalhons d’indicis sus qual sètz e çò que fasètz aquí, davalatz de quatre en quatre al planpè, per encontrar un dich Kim Kitsuragi. Es aquí per vos acompanhar dins vòstra enquèsta – òc, se ditz que sètz un policièr, un bon amai – aquí, a Martinaise. Martinaise ? Òc, lo quartièr caud de Martinaise, dins la vila de Révachol, ciutat fictiva d’un monde que semblariá plan lo nòstre, en de circonstàncias leugièrament diferentas.

Regachatz, regachatz, la cara desfacha del personatge principal. Antieròi ? Seriá pas estat possible autrament, mas tot es encara possible.

Comprenètz pas res ? Es pas grèu, coma lo personatge que jogam dins Disco Elysium es finfinala tan novelari dins son monde, per son amnesia, coma lo jogaire, s’installarà una mena de partenariat d’aprendissatge, plan utile per tot sasir d’un univèrs ric, complèxe, ont senhoreja pertot lo gris, l’entre-dos, ont lo maniqueisme trencat es remandat luènh dins l’Intocable.

Auriá poscut èsser gratuit mas lo menut de vestits ten una importància capitala. Cal prene l’acostuma de se cambiar sovent !

Dins la foscor de son prepaus, dins la negror cinica de son univèrs familièr e luenchenc a l’encòp, al punt de ne far nàisser un sentiment de malaise nascut d’una estranha intimitat, coma se nos aviam tendut un miralh desformant, Disco Elysium brilha per dos punts màgers, doas cambas que ranquejan per nos far avançar : son escritura, e son sistèma de jòc.

Las reflexions an besonh de temps per espelir. Un còp atribuidas a un tirador de cervèl donan un bonus/malus passatgièr puèi permanent.

Barjacaire, Disco Elysium o es, amb sas milanta linhas de dialòg, sas descripcions fornidas, sas reflexion interioras, sos libres e documents escampilhats un pauc pertot dins Martinaise e que poirem causir d’espepissar, o pas.

Aquel d’aquí lo cal escotar LONGTEMPS debanar son discors racista, es a l’encòp complètament afolant e a crebar de rire.

Me se Disco Elysium parla e desparla, es jamai per nos enregar dins una dralha que ne poiriam pas sortir : serà al jogaire de causir vertadièrament çò que vòl far, dins quina direccion anar, e mai que mai cossí se comportar. Jogar un blau en crisi de redempcion que passa son temps a se desencusar de tot mai de res, a plorar sus son sòrt de quarantenari loser e alcoolic, es possible. Tan coma de se far una maquina de guèrra, bèstia fisica qu’esclata pòrtas e maissas e a mai lèu fach de desforrelar son pistolet que sa lenga o son intelligéncia, perfièch protofascista abramat d’accion bruta, galejadas racistas en opcion. Tan coma de demorar un subrevivent del comunisme gloriós, nostalgic d’una Revolucion forçadament mancada, refugiat al reialme de las teorias criptomarxistas e de la dialectica qu’ascla las cervèlas en dos. Tan coma un illuminat, creserèl, religiós se cal, un biais de detectiu olistic lèste a escotar sos sens e sa folia interiora. Tan coma un junkie, menteire e mespresable, que reganha pas a panar qualques pecetas per se pagar sas dòsis… mas aquò’s benlèu pas qu’una cobèrta ? Un biais de s’embugar de l’ambient d’aquel quartièr per costejar los qu’an vist quicòm, e aital ensajar de sasir los brigalhons d’indicis qu’esclairaràn un afar que s’anóncia, ja, espinós. Imaginatz : fa 7 jorns qu’un òm es pendut a un arbre darrièr lo bar. Tot lo monde es al corrent, mas degun sap pas res. Se ditz qu’es un mercenari, qu’auriá benlèu forçat una femna… E puèi i a la grèva, aval sul pòrt, lo Sindicat que fa la lei dins lo barri vòl menar la vida marrida als patrons del continent. Mas se ditz tanben que lo Sindicat seriá benlèu mesclat al murtre… qual creire ? Ont anar ? Seguir los indicis, las charradissas o son intuicion ? O un pauc dels tres, quiti a passar per una galina que cor sens cap ?

Anmas sensiblas auretz comprés que val melhor se gardar de jogar a Disco Elysium. E es pas que la debuta de la cabussada als Infèrns.

Disco Elysium es ajudat dins lo debanament de son enquèsta, digna dels melhors romans policièrs socials e pegoses, per sa vision absolutista del jòc de ròtle. Tot, o gaireben, serà sometut a un lançar de dats, visible o pas. La sòrt ten doncas una plaça importanta dins l’anar dels dialògs. Mas la sòrt se pòt forçar, seriá pas amusant sens aquò. Tre la debuta, lo jòc nos demanda doncas de causir un talent especific demest una tièra impressionanta, que totes auràn un interès e un impacte dins lo jòc. Totes se poiràn d’alhors aumentar a mesura, siá en ganhant d’experiéncia (en resolvent de quèstas segondàrias, en parlant al monde o en fasent de menudalhas), siá en se cargant de vestits trobats de çai e de lai (font inagotabla de rires), o encara en indicant a son cervèl de menar de reflexions de fons sus la vida, lo monde, la politica o son identitat perduda, reflexions que, un còp acabadas, donaràn de bonuses e de maluses variats.

Avèm pas jamai dich que vòstras aptituds mentalas èran bravas amb vos, è.

Demest los talents, las competéncias, trobam aital la logica, per se daissar guidar per sa rason, l’enciclopedia per se la petar en societat, la retorica per ganhar d’arguments, la cort interiora per parlar a son environament, l’empatia per comprene melhor los autres, l’esperit de còs per privilegiar los collègas policièrs, la suggestion per influenciar lo monde, l’instrument fisic per utilizar sa fòrça bruta, la percepcion per èsser a l’espèra de sos sens… Son mai de 20 aital, rengadas segon 4 grands axes (intellect, psiquè, fisic, motor). E caduna a la possibilitat de cambiar radicalament la partida s’es utilizada o privilegiada, en mai de cambiar los dialògs, per çò que òc, nòstre eròi AUSÍS sas competéncias, de còps parlan entre elas coma aitan de personas qu’abitarián son cap. Un rambalh caluc, sorne, fòrça amusant, e pasmens complètament mestrejat. Aital Disco Elysium « gamifica » (es lo tèrme de mòda) çò qu’auriá poscut demorar un point’n’click policièr ja plan polit, amb sos traches de pincèl, sa musica planejanta, sos doblatges incredibles e atipics ont ausissèm totes los accents, son univèrs madur e madurat, plan connotat politicament o cal dire (los desvolopaires de l’estúdio ZA/UM mercegèron, del temps d’una de lors nombrosas remesas de prèmis, Karl Marx e Friedrich Engels per lor manifèst). Pèça videoludica a despart, engatjada scenaristicament e artisticament, radicala, Disco Elysium es d’aquesta mena de jòc que fa bravament soscar un còp acabat, duscas al moment que, vencut, tornam lançar una autra partida, partida per escriure una autra istòria, istòria de veire çò que se seriá passat se… e se… e se…

Vestit d’un quimono, fau un quaraoque davant mos collègas. La mena de causa que permet Disco Elysium.

Sus aquò vos daissi, ma logica se garrolha amb mon empatia, e i a una tropa de sindicalistas que me vòlon traucar la pèl perque ai gausat criticar lo materialisme istoric del grand Kras Mazov.

Tòca-Maneta 125 – Cal èsser dos

Chaspaires de macheta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adissiatz !

I a de monde coma aquò qu’an una fixeta. Prenèm, a l’azard total estent qu’aurà EVIDENTAMENT pas res a veire amb ma cronica del jorn, Josef Fares. Josef Fares es un realizator e scenarista que tòca tant lo cinèma (amb un succès modèste) que lo videojòc (amb un succès ja mai important). De Josef Fares ai ja cronicat 2 jòcs, Brothers: A Tale of Two Sons e A Way Out. Uèi serà doncas lo torn d’It Takes Two, sa darrièra (bèla) produccion. E ben dins cadun d’aquestes títols l’amic Josef perseguís la meteissa tematica, que transforma en jogabilitat : la dualitat. Seriá per son rapòrt estreit amb son fraire Fares Fares (i a de parents que se fan pas cagar suls pichons noms aparentament), plan present dins tot çò que fa ? Sabi pas e de tot biais sèm pas sul canapè del doctor Sigmund aquí.

E fa pas que començar !

Qué que ne siá la fixeta de Josef creis, de jòc en jòc, a mesura que de monde consiroses per el li donan de mai en mai los mejans de sas ambicions. Dins Brothers, un sol jogaire controlava dos personatges, cadun bailejat per una mitat de maneta. Dins A Way Out caliá èsser dos, cadun son personatge e son costat de l’ecran, per s’entrajudar, sortir de preson e complir sa venjança dins un reviscòl del film de gangstèr tebesament aculhit per la critica a sa sortida. Mas ne cal mai a Josepon per se descoratjar e tan melhor vist que It Takes Two (formula anglesa que vòl mot a mot dire « cal èsser dos ») es pas sonque l’abotiment de son idèa fixa… mas tanben lo del jòc en cooperacion. Pas qu’aquò, òc.

Dr. Hakim es un terapeuta atipic, mas es dedicat, aquò òc.

It Takes Two, de qué conta ? Dins un ostal isolat del campèstre american, un parelh s’estrifa. May trabalha tot lo temps, aval en vila, del temps que Cody demòra a l’ostal per se’n ocupar e s’ocupar de lor filha, Rose. Quand, sus una garrolha de mai o de tròp prenon la decision de divorciar, Rose o viu VERTADIÈRAMNT mal, al punt de lor getar un sòrt, ajudada en aquò per un misteriós libre, d’un cèrte Doctor Hakim. Vaquí los dos adultes cambiats en peteta, de lana e de fusta per May, d’argela per Cody. En petetas petitas amai, çò que farà de lor quèsta per tornar a lor estat inicial e normal una epopèia digna d’un Còr mieu, ai estrechit los dròlles amb los mejans tecnics e financièrs de 2021. Se s’endevenon pas pus, Cody e May deuràn pasmens COOPERAR per se sortir del malpàs, e, es gròs coma lor ostal, aquesta aventura viscuda en comun, emai foguèsse forçada, cambiarà lors ligams. Perqué lo mot « COOPERAR » es escrich en letras capitalas dins la frasa precedenta, e dins aquesta ? Perque COOPERAR COOPERAR COOPERAR. Es pas ieu que desconegi es lo libre qu’arrestarà pas d’o dire, a ne far un gimmick que tornarà sens repaus, çò que serà a l’encòp conflant e a s’espetar de rire. Lo libre ? Òc, lo libre del Doctor Hakim, avivat el tanben per servir de Mossur Leial del temps de tota l’aventura, accent prononciat en opcion pas facultativa mas totjorn planvenguda, mai que mai quand l’esperam pas.

Totes los environament son subrepolits, mas los exteriors encara mai.

La cooperacion, qu’es doncas la basa d’It Takes Two fa que lo jòc se jòga absoludament a dos. Lo fait que parle d’un parelh butarà a menar l’aventura en coble, encara qu’aquò siá en res una obligacion, mas i aurà forçadament un interessant efèit miralh a jogar un coble que s’entregafa mas que, pauc a pauc, deurà adobar sa relacion per se’n sortir, en essent un coble que va plan… mas riscarà plan de se carpinhar mai d’un còp ! Non, aquò’s pas que per desparlar, la realitat fondamentala d’It Takes Two es que fa tot per l’endevenença dels parelhs, per l’equilibri, es vertadièrament la mena de jòc ont sentissèm pas se destriar un menaire e un seguigueire, un punt positiu que fa tota la diferéncia.

Un dels incredibles bòss del jòc valent a dire : l’ancian aspirator de l’ostal. E tot lo monde passarà un marrit moment (el mai que mai).

De punts positius, It Takes Two n’a d’autres. Los a totes, o quasi, en fait. Sul fial tèune d’un scenari que ne vesèm venir los enjòcs e las finalitats, Josef Fares se permet de moments d’una rara intensitat, a còrfendre, li fa pas paur d’evocar e d’illustrar lo mal que los adultes pòdon far als dròlles, una tematica pertant espinosa. Graficament, It Takes Two es sovent meravilhós, amb de paisatges e de biòmas variats, colorats, animats, detalhats : passam del granièr al jardin, puèi a la cambra amb los joguets, nos engulham dins un arbre gigant, o dins una bola de nèu sovenir…

Lo passatge en çò de la guerrilha esquiròla, de que s’espetar de rire.

Fares, qu’a aparentament agut los mejans de far çò que voliá – lo jòc es editat per Electronic Arts e son jamai aquí per far l’almòina – dona l’impression d’aver descabestrat sa folia creatritz en servant dessús un contròle absolut. Passada la cinematica introductiva, son jòc es un tunèl que nos engolís e que volèm engolir, que dura d’oras e d’oras, sens temps mòrts, amb un ritme desfrenat, una idèa visuala, de design o de gameplay a la minuta, de dialògs e de situacions a s’estraçar de rire, de punchlines, d’efèits, de musicas e de scènas espectacularas, una implicacion totala dels dos participants… Parc d’atraccions adulte, generós e ferotjament novator, coma se Disneyland èra estat bastit sul patrimòni de Pixar puslèu que sus lo del vièlh Walt, It Takes Two se permet quitament de moments de tension o de dificultats, mas sens jamai èsser rebufant, amb de bosses memorables, de plataformas al millimètre, de poders e d’armas que càmbian a cada nivèl dins un encadenament natural e un renovèlament permanent, en quèsta d’un Grasal videoludic : l’amusament total, lo plaser sens termièras. E Josef Fares es jamai passat tan pròche d’i pausar las pòtas… e nosautres amb el. Coma se permet, de çai e de lai, d’omenatges apiejats al cinèma o al videojòc, aquò dona l’impression qu’amb It Takes Two tenèm entre las mans lo regrelh astruc dels dos mèdias, encara un còp coma un biais d’abotiment… alara qu’èra ja, e sens gaire de contèsta, lo del jòc en cooperacion. Mas benlèu que, vist lo sieu succès public e critic, un vam novèl s’esperarà del costat d’aqueste genre !

La cooperacion dins It Takes Two : allegoria.

Sus aquò vos daissi, me cal anar a la boita de legir del quartièr, i ai ACCIDENTALAMENT depausat lo Doctor Hakim, n’i a que riscan de de crisar un bricon.