Tòca-Maneta 40 – Crim Fandango

Grim Fandango Ban

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Remarcaretz qu’en gaireben tres ans de cronicas, faguèri jamai una sola refleccion sus çò qu’arribèt a Star Wars, sabètz, lo fach que la licéncia siá tornada crompar per lo supèr-capitalista Disney, e patin e cofin. E ben n’en parlarai pas uèi tanpauc, qu’ai quicòm mai de m’ocupar. Pasmens, me fasiá una bona introduccion, e Diu sap que soi totjorn en galèra per fargar una introduccion digna d’aqueste nom dins Tòca-Maneta, çò que fa que en general barjaqui longtemps a la debuta per dire pas res avant de m’atacar a un jòc. Mas uèi, farai pas aquò, non, promés ! Mas bon, quand mema, dèvi plan dire que i a quicòm que s’en parlèt pas talament, un domatge colateral provocat per l’afar Star Wars/Disney : la tampadura de LucasArts en 2013.

Grim Fandango Remastered_20150318231532

Ololo, bonjorn l’ambient malsan…

LucasArts èra una filiala de LucasFilm, encargada de desvolopar e produire de vidèojòcs dempuèi 1982. Çò estonant es que totes los jòcs produsits èran pas forçadament ligats a l’univèrs de Star Wars, e en majoritat d’alhors aguèron pas res a veire amb los Jedi, los Wookies e n’en passi. LucasArts foguèt quitament un temps a la punta per çò qu’es d’un genre màger de las annadas 90 : l’aventura en puntar-clicar, Point’n’Click en version originala. Aquò balhèt de titols coma Maniac Mansion, la seria dels Monkey Island, aquela dels Sam & Max, un Indiana Jones 4 en jòc qu’èra un melhor film que Indiana Jones 4 en film, Full Throttle, mens conegut mas que bòti per çò que es per aqueste que descrobiguèri primièr lo trabalh de LucasArts, o encara lo jòc sus lo qual me vau concentrar, es promés, a comptar d’ara : Grim Fandango.

Grim Fandango Remastered_20150322212206

Maià l’abelha, aquesta cocò…

Totes, o gaireben totes los jòcs aital foguèron creats o cò-creats per Tim Schafer, de còps amb Ron Gilbert, e los dos ganhèron la reputacion de calucs complets dins lo mitan, a fòrça de botar d’umor lofoc o negre a pauc près pertot e de bastir d’enigmas completament dessenadas a basa de combinasons d’objèctes imrpobablas a las utilizacions plan sovent desviradas mas completament logicas a posteriori. Mas sonque a posteriori, çò que fa que podiatz passar, s’aviatz pas la solucion, d’oras a vos tustar lo cap contra las parets. Ai perdut un amic aital, dins un accident d’enigmas de jòc LucasArts, una plan trista istòria.

Grim Fandango Remastered_20150322212834

La « germinacion », principi inventat dins lo jòc per crear la mòrt dins la mòrt…caluc !

En tot cas Grim Fandango fa pas excepcion a la règla e la venguèt quitament afortir, amb, per l’epòca, un sistèmi de contròtles nòu dins lo genre, vist que se desplaçava directament lo personatge, sens aver a picar sus l’endrech ont deviá anar, e una istòria originala que fa encara considerar uèi lo jòc coma un cap d’òbra del genre. Vos daissi jutges : Manny Calavera es defuntat e se tròba, per esperar sortir de sa situacion de mòrt en transit, obligat de dalhar la gent, per lor vendre de bilhetas pel Nòu Express, lo tren que mèna lo monde al repaus etèrne. Rapidament, se rend compte que i a de causas pas claras dins l’agéncia que l’emplèga, e lo jòc vira al polar al País dels Mòrts, un país dels mòrts marcat per la cultura aztèca, mexicana de uèi e mai gloabalament sud-americana, amb en prima los noms, los accents, la banda-son e los temperaments hispanics que van plan. E totjorn de referéncias d’en pertot, al film negre, a la politica, a d’autras òbras…

Grim Fandango, a sa sortida en 98, foguèt saludat per la critica, mas arribèt un pauc tardièr per relevar lo genre del jòc d’aventura, a se morir, e marchèt pas tant plan qu’aquò. D’unes diguèron quitament que demesiguèt la produccion de jòcs d’aventura produsits puèi. Benlèu es lo cas, mas empachèt pas de tornar sortir lo jòc en version remasterizada i a gaire, una version remasterizada pro, veire tròp, respectuosa de l’òbra originala mas interessanta per tastar, amb los uèlhs de uèi, çò que se fasiá i a 15 o 20 ans.

Sus aquò vos daissi, ai una paret a anar far adobar. Es mai simple la paret que lo cap, saique.

Grim Fandango Remastered_20150322221106Evaluacion Grim Fandango

Tòca-Maneta 39 – Òdiworld

Oddworld_ New 'n' Tasty Ban

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Oddworld: New 'n' Tasty_20150312230204

Lo paisatge es pas tant folhat que originau dins son rendut.

Aimi pas perdre. Lo sentit d’inacabat, la lassièra que vos pren al moment del Game Over, la sorna impression de venir, en una segonda, una gròssa mèrda amb d’artelhs a la plaça dels dets e tant de logica intellectuala qu’un calhau o que Nadina Morano. E, vos vau far una confidéncia, ieu que jògui mai que mai per las istòrias plan escrichas, la bastison d’univèrs coerents, l’espectacle e l’immersion, lo fach de pèrdre dins un jòc amb la regularitat pendulària d’un parelh de colhas de dalhaire me pòt butar, se soi dins un marrit jorn, a quitar de jogar, veire a lançar la maneta amb violéncia al morre de ma tele en trin de se trufar de ieu, aquela conassa. Pertant reconeissi que la mòrt, virtuala, lo fach de pèrdre, es de còps que i a un ressòrt scenaristic e n’arriba a aver un interés en tèrmis de creacion artistica del jòc. Lo simple fach de morir, e mai de morir a repeticion pòt trobar un resson dins lo scenariò, o l’univèrs perque pas, e aquò balha al videojòc un sentit d’immersion unenc en perpausant quauquarren que se pòt pas trobar endacòm mai. Dins un film, podètz aver d’empatia se un personatge estacant morís davant vòstres uèlhs, mas serà evidentament pas parièr que se s’agís del personatge que sètz vosautres, qu’encarnatz sus l’escranh.

Oddworld: New 'n' Tasty_20150312230026

Se pòt prener possession de l’esperit dels missants. Tot un simbòl !

Aquel concèpte contribuiguèt a fargar un jos-genre sistemic del jòc de plata-forma, çò que se sona lo « Die and Retry« , es a dire « Crèba e tòrna començar ». S’agisson de jòcs dificiles, ont la paciéncia es de mesa, e ont cal aver a l’encòp un bon esperit d’analisi de las situacions, una reactivitat tant intellectuala que gestuala, e un pauc de destresa. Un dels arquetipes del Die and Retry se sona Oddworld : l’Odissèa d’Abe, o alara Oddworld : New’n’Tasty, per la version remasterizada de 2014. Abe es un Mudokon que trabalha sens tròp se pausar de questions coma agent d’entreten per RuptureFarms, un tuador e usina de condicionament de carn gerit per una casta de dirigents capitalistas, los Glukkons. Los Glukkons faguèron de profièch en comercializant de plats amb de carn d’espécias en via de desaparicion, e aquò fonccionèt plan, fins a l’agotament de la « matèria primièra ». Tot cabussa per Abe al moment que se ren compte que los Glukkons aprèstan un novèl produch a basa de… carn de Mudokon, sa pròpia espécia ! A partir d’aquí, deven un fugitiu, que deurà se sortir de l’usina, e ne far sortir sos camaradas mai o mens redusits en esclaus, puèi tornar dins son pòple cercar lo poder natural dels ancians e enfin tornar a l’usina per desliurar lo mai de monde possible e estancar la maquina.

Oddworld: New 'n' Tasty_20150318215133

Lo missant Glukkon e son servidor « Slig ». Lo cap e las armas, desseparats…

Aviái de mal de me rendre compte quora i jogavi a sa sortida primièra, en 97, mas Oddworld es un jòc critic sul capitalisme dessenat, en l’aplicant a un monde qu’es pas briga lo nòstre mas dins lo qual nos podèm reconèisser. Sufís de veire los missants Glukkons, cigarre a la boca, desprovesits de braces e doncas incapables eles de produire, mas biaissuts en manipulacion per fin de crear de gardas e d’obrièrs esclaus. Mai qu’aquò, i a tota una refleccion sus l’ecologia qu’es menada, amb una opausicion, un pauc basica mas çaquelà agradiva, entre l’industria intensiva, lo comèrci de la carn tal coma o podèm vèire uèi dins las esmissions d’investigacion, e un monde mai pròche de la natura, respectuós de las autras espécias, animista e patin cofin. L’Oddissèa d’Abe es jamai que la transcripcion dels discors de Pèire Rabhi contra la World Company version « Guignols« , amb un ligam cap a la question dels pòples primièrs, coma dison. Per aquò, lo fach de morir, sovent, servís l’istòria. Avèm un grun de sabla, Abe, qu’ensaja a el tot sol d’enraiar una maquina infernala. Es evident que pòt pas èstre tant simple vist que se tròba enfrentat a tot çò que lo sistèmi dominant foguèt capable de produire : la polícia, los usatges abusius de la tecnologia, e la quita autò-censura de las massas que ren vòstres companhs completament passius. Tot aquò vos fa vos sentir fòrça solet e vos buta doncas a aprene la paciéncia e la perseverança per sapar pauc a pauc lo sistèmi e acompanhar las classas inferioras dins lor susmauta.

Sus aquò vos daissi, Abe me balhèt enveja d’anar tornar legir lo Capital de Marx en mangà, per veire se i aviá de ligams a tèisser d’aqueste costat tanben. E non, desconi pas, aquò existís per de bon !

Oddworld: New 'n' Tasty_20150315183313Evaluacion Oddworld