Tòca-Maneta 106 – Bòc bòc a Bolsac

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adissiatz !

Soi un crompaire ficós : abans de sortir lo pòrtamoneda per un jòc en general agachi un detzenat de tèsts contradictòris dins de revistas de tendéncias diferentas (en general tengudas per de trentenaris alassats e malaisits de contentar), espèri qualques meses per aver una rebaissa e tanben los correctius necessaris al temps que sèm per qu’un jòc foncione corrèctament… E i a de còps, rares, que sonque legir un títol e véser passar un artwork (es a dire un dessenh que n’es tirat) sufís a me fa passar dirèctament un jòc dins ma « lista de desirs ».

Es exactament lo cas amb Edgar – Bokbok in Boulzac. Tot lo jòc es contengut dins aqueste títol, longàs e alucat, quand lo jòc es, el, puslèu cortet… mas plan alucat. La primièra causa que me truquèt es plan evidentament aquel « Boulzac », a una letra prèp lo nom d’una vilòta del meu país, tèrra comunista de centres comercials, un concèpte a pauc près tan abusrde coma tot çò qu’anam evocar uèi. Aquel sufixe toponimic en « -ac », plan present en Occitània nos fa, còpsec sentir un biais de familiaritat, de normalitat. Sembla parlar del país.

E ben escotatz se vòstre país es poblat de calucs, cabords, pepiòts, alcoolics e manipolaires de tota mena, es segurament lo cas. Encara un còp jutgi pas.

Efectivament… e a l’encòp es pas forçadament çò mai estranh dins lo canton.

Butam un pauc l’analisi titolesca : Edgar es doncas lo personatge principal. Es un òme barbassut, despenchenat, espelhandrat, que pòrta una passeta provesida d’una ampola coma cobricap, que viu dins una traça de cabana al mitan dels bòscs, que fa un pauc lo fustièr mas mai que mai venir de cojas, basa de son alimentacion, mas tanben – semblariá – d’una bona part de sas cresenças espiritualas. E ben anatz rire mas al mitan del demai, Edgar es çò que s’apròcha lo mai d’una « persona normala ». Me permetretz de secar una lagrema de fiertat per mon país, que ven de perlejar al canton de mon uèlh.

Em. La seguida doncas. « Bok bok » es l’onomatopèa anglesa del crit ordinari de la galina. Correspond en gròs al francés « côt côt » (òc, amb lo circonflèxe es melhor, pausa l’ambient e aquela accentuacion plan especifica de la galina, a mitat british a mitat las patas dins lo femorièr), e a l’occitan « còc còc », « cat cat » o qual que siá lo dialècte de vòstra galina. La volalha es al centre de l’intriga, qu’Edgar es totjorn acompanhat d’una pola negra, afectuosament chafrada « Pepeta », doblada E AQUÒ S’AUSÍS per un òme. La Poule Noire es tanben lo nom de l’estúdio productor del jòc, un estúdio qu’es, o auretz devinat amb tot çò que vos ai contat… francés.

Lo bar es lo pilar del vilatge. Car es un jòc FRANCÉS MADAMA !

Tot comença doncas al mitan dels bòsques, dins la plantacion de cojas d’Edgar, que patís subran d’una invasion de moscas, perdon de moscaleons. La maquina d’Edgar que servissiá a las rebufar de las santas cucurbitacèas es tombada en pana e a pas mai de razidium, un element quimic mineral necessari a son foncionament. Vaquí Edgar e Pepeta embarcats pel vilatjon vesin de Boulzac, en quèsta del preciós mineral.

Aquela quèsta, plan corteta doncas ne dirai pas tròp, serà mai que mai l’escasença d’encontrar de personatges colorats, a pauc près totes calucs, de la vièlha que jòga a FIFA al barman frustrat dels coctèls, en passant per l’acoolic pescaire a la dinamita, o un conse plan suspècte…

UMOR

Lo teatre d’aquela aventura, que sembla un pauc un point and click a l’anciana mas bèlament simplificat (pas res vos arrestarà e l’istòria se debana sens empacha) serà, a la gròssa, lo vilatge e qualques alentorns, pas mai. Se vei que l’idèa èra pas forçadament de far un grand jòc, mas de s’amusar, e amusar lo jogaire, a pausar un ambient absurde, una istòria debila e inventar una galariá de personatges totes mai fòls los uns que los autres. Los dialògs son, per aquò, d’una precision fina, e vos faràn, sovent esquiçar un risolet. Aviái legit un testaire que vesiá de Kaamelott dins l’escritura, per ieu Edgar trantalha mai entre las produccions LucasArts de las annadas 90 pel scenari complètament van e absurd, e Audiard pels dialògs, mencion especiala al bar, un luòc ont tornaretz sovent, coma una estaca, plan segur melhora incubadoira del colhonitge ambient. Lo jòc refusa pas nimai l’umor referencial, o encara la causida d’un registre argotic plan pauc corrent dins los videojòcs, que contribuís a li donar son caractèr so frenchy.

Òc, lo burn-out, coneissi.

Simplàs, corteton, Edgar es a l’imatge de sa Bolsaquesa, especialitat alcoolizada del país que fa lo fial roge de l’intriga : es sens pretencion, popular, refrescant al primièr goton, rosiga un pauc sus la durada, e val melhor que çò que i a dedins demòre una suspresa…

Sus aquò vos daissi, me cal anar cambiar l’ampola de ma passeta, es cremada dempuèi dos jorns e ai l’impression de passar per un con dins tot lo vilatge.

Tòca-Maneta 105 – Anarchy in the Aucat

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adissiatz !

Ieu, qu’ai crecust al campèstre, i a una causa que sabi e qu’es segura. Demest totes los animals de la bassa cort, lo mai afrós, lo mai reganhós, lo mai rambalhaire, es l’auca. O pièger : l’auc. Vòli dire : i a de braus pècs, las polas an pas inventat lo cotèl, la cabras fan de coquinariás, los piòts son… ben piòts. Mas lo sol que cumula totes los defauts dels autres en i apondent una jaça de malícia es plan l’auca. En mai es pas coratjosa : quant de còps me soi fach pecigar los pompilhs per darrièr ! L’auca, biblicament, dins qualque evangèli aucpocrif oblidat, èra ne soi segur aquel animal que preniá la viròla per traucar la còca del temps que Noé s’ocupava dels mai freules.

Doncas evidentament quand un estúdio australian anoncièt un jòc ont se podiá jogar una auca que mena lo sabat dins un vilatjon me diguèri qu’èra una idèa remirabla, tanplan coma totas las criticas e lo bon pauc de monde que se getèron dessús a sa sortida fins a popularizar sa blanca eroïna, a la panteonizar demest los personatges mai tradicionals de videojòcs e a ne far una tièra incalculabla de memes. Chafrada tot simplament « L’Auca », foguèt clarament una sensacion de la fin d’annada 2019, amb un succès estonant per çò que demòra un pichon jòc independent : Untitled Goose Game. Valent a dire : « Jòc de l’auca sens títol ». Se pòt malaisidament far mai independent tendéncia ipstèr qu’aquò, ne seretz d’acòrdi.

Alara, mon programa per far cagar lo monde (mas escriu en cursiu sus un quasèrn pròpre, cal pas abaondonar las bonas manièras)…

Insistissi sul fach qu’Untitled Goose Game siá un PICHON jòc. Es pas gaire long, e tota l’accion se passa dins de zònas definidas d’un vilatjon que sembla plan se trobar en Anglatèrra. La musica i es minimalista, e los grafismes tanben, mai o mens.

La fòrça del jòc, en defòra de sa proposicion iniciala plan amusanta, aquela de jogar una auca (forçadament) rambalhairitz, ten tanben a son gameplay. Es la segonda causa amusanta : Untitled Goose Game es clarament una parodia o un pastiche de jòcs d’infiltracion (Metal Gear Solid, Splinter Cell, Syphon Filter…) : l’auca se pòt baissar, avançar amb precaucion, tendre lo còl per panar de claus, s’amagar dins un plais. Cal estudiar las rotinas del monde que passan per saber quand sortir, cossí menar tala o tala accion. E podèm a l’encòp tot fotre pel sòl, en cacardant o en se levant per brandir sas alas, doas accions qu’an un BOTON DEDICAT, e que mancaràn evidentament pas de far portar l’atencion sus l’ausèl. Sens que siá grèu o penalizant : se lo monde vos pòdon percaçar es mai per recuperar quicòm qu’auretz panat que per vos far rostir. E dins l’autre sens es tanben bon enfant coma aquò : se lo jòc vos demanda de fotre lo rambalh al vilatge, per l’intermediari d’un quasernet d’escolan que lista los objectius de complir, s’agís de far enrabiar un pauc lo monde, e de biais momentanèu, es clar que vos van pas demandar d’anar desbrancar un malaude en fasa terminala…

L’auca, la clau, l’auca, lo jardinièr…

Es de bon notar que la musica es una relectura estonanta dels Preludis de Debussy, causida ja estonanta sul papièr mas pasmens geniala : qualques nòtas o boclas de piano venon, de temps en quora, soslinhar l’accion, un pauc coma un filme mut, un slapstick que seriá projectat amb un musician per fargar la banda son en viu, a mesura. E las nòtas de Debussy, aquela òbra que sembla una recèrca musicala anonciatritz del corrent jazz, acompanhan plan lo balançament de l’auca o sas corregudas maladrechament afanadas.

Ont soi ?

Se desgatja d’aquel jòc sens enjòc una temporalitat tan suava coma l’ambient del vilatjon propreton. Podèm prene lo temps d’explorar, d’agachar dins lo detalh çò que produsirà tala o tala accion, nos prenèm a far de coquinariás pel plaser alara que nos son pas demandadas, sonque per veire la reaccion del monde e gaudir del brandinejament satisfach de la bèstia.

Dins un país fantasmat ont, aparentament, cambiar de cinc minutas l’ora del tè ten un potencial revolucionari màger, una auca que rauba d’eslips sul fial ont secan es una dangierosa anarquista ! Tot es donc ferotjament anecdotic, leugièr, frivòl. Lo jòc se compausa finfinala d’enigmas, mas es possible d’arribar a la fin e sa revelacion (sisi) sens aver agut tròp mestièr de se cavar lo cap. E un còp la primièra partida acabada, lo jòc dona d’autras consignas sul quasernet, que permeton de descobrir d’autras fonts de regaudiment. E manteni que la primièra es d’aver un boton per far « CAN ! » a qual moment que siá coma se foguèsse lo claxòn dins un jòc de veituras.

Aquí, finòta, ai pres la plaça d’una estatua. I veson pas res : IN-FIL-TRA-CION !

Ara que vos ai plan descrich çò que ren Untitled Goose Game simpatic, nos cal estacar un pauc, per acabar, al costat negre de l’auca. E aquí nos cal plan èsser conscient·a·s de çò que se jòga : es evident que tot aquò es una larga operacion de comunicacion per capitar de nos far aimar las aucas ! La pròva es dejós nòstres uèlhs, e dins totes los imatges que florisson sus la tela amb lo cap coquinet de L’Auca. Segurament que darrièr l’estúdio House House (« Ostal Ostal » doncas, qual es que parlava d’ipsterizacion del mitan videoludic independent ?) s’amaga un potent lobby de defensa de l’auca, malconsiderada dempuèi de temps biblics, o quasi. E amb aquel jòc de l’auca, sembla qu’ajan tustat un brave còp…

Anem, es pas lo moment de pèrdre los aucats, gardam tota nòstra rason ! Qual es que vòl de còl farcit ?

Tòca-Maneta 104 – Un biais de se’n sortir

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adissiatz !

I a de desvolopaires de videojòcs que se fan d’especialitats plan ponchudas. Pas sonque d’un genre, coma se fariá dins lo cinèma, pas sonque d’un perpaus, d’un tèma. Pòt èsser d’una mecanica, o d’un tipe de mecanica.

Prenètz Josef Fares, d’exemple, realizator e scenarista suedolibanés darrièr la concepcion de dos jòcs video, per ara. Dins los dos, que son pertant de realizacions plan diferentas, dins d’univèrs desparièrs, sa tòca sembla èsser de questionar la dualitat dins lo gameplay d’un jòc.

Dins Brothers : A Tale of Two Sons, sortit en 2013, un meteis jogaire contròla non pas un personatge coma se fasiá fins aquí dins los jòcs de plataforma d’aquesta mena, mas dos. Dos fraires. Cadun amb son joystick. Pas gaire evident a prene en man a la debuta, forçadament es novèl, lo jòc provòca un biais de desseparacion cognitiva que passa per la desincronizacion dels moviments de las mans. Un biais de fractura del cervèl se volètz, accentuat per la rufor del scenari que fa pas forçadament de presents als eròis e fa comprene que lor monde de fantasiá, s’es brave, es pas polit-polit. Vos pòdi remandar a una cronica plan anciana que faguèri d’aquel jòc.

Josef Fares, doncas, deguèt gardar son idèa del « dos que fan un » o de « l’un que fa dos » dins un canton del cap, qu’o tornèt sortir amb A Way Out. Mas amb un biais de contrapè : s’agís pas de dirigir dos personatges solet·a, mas de jogar a do·a·s per ne controlar cadun·a un. Doncas en cooperacion, çò qu’es, sul papièr, plan mens novator que Brothers, es vertat. Mas en un temps que se pus tròp, tornar a un ecran partejat dins un jòc a una sabor rara e a l’encòp vielhona.

<- Vincent, Leo ->
Tot es aquí.

E vielhon, A Way Out l’es un pauc : a la fin de las annadas 70, als Estats Units, dos tipes s’encontran en preson e deuràn s’entrajudar per sortir del penitenciari e complir una venjança comuna. Dins los unifòrmes, los veïculs, los pelses, las referéncias nombrosas als filmes de gangstèr dins lo mitan italoamerican de l’epòca, l’ambient ten un èime tipic.

Quitament se sul papièr sembla un classic jòc de cooperacion, la « pata Fares » se sentís dins l’escritura. Los dos personatges son plan diferents : Leo Caruso es violent, impulsiu, colerós, farfantaire e Vincent Moretti mai discrèt, rasonat, rasonable. Sovent A Way Out demanda als jogaires de causir una via de seguir demest doas, una per personatge, s’agirà doncas de la jogar fina e desvirada o puslèu brutassa e dirècta. Sens que càmbie grand-causa a la resulta, notatz plan, la sola utilitat es plan segur per Fares que cadun s’identifique a son personatge, e capite al cap d’un moment de lo trapar estacant, quitament se son, l’un coma l’autre, luènh d’èsser d’enfants de còr. Lor relacion n’acaba per se far sentir sul canapè e lo twist final (n’i aviá ja un dins Brothers, es una especialitat diriam) aurà de repercussions en defòra de Leo e Vincent…

Alara perqué pas, mas quand, cadun sus son ecran, a un personatge que li parla, es un fotut rambalh sonòr.

Plan mai nerviós que son ainat, A Way Out es sovent estressant, e se refusa pas de fasas de tir que lo fan francament bascular del costat dels jòcs d’accion. Aquí benlèu ont se pèrd un pauc : l’aventura es un long corredor, mas finfinala la part en preson, la primièra part, es pas tan longa qu’aquò. Un còp que los personatges an capitat de sortir s’agís pas pus d’un jòc d’evasion e d’infiltracion, ven mai brutal, mai plataforma-accion, sens que quite çaquelà son arquitectura en corredor, que tot es relativament balisat, a despart de qualques minijòcs que venon mirgalhar lo camin e perpausar de pausetas.

Lo jòc perpausa de fasas diferentas, mas la cooperacion es totjorn al centre.

D’aquel costat cal plan comprene que lo títol A Way Out s’enten amb dos sens diferents : s’agís primièr de trobar una eissida a nòstra gàbia, mas segondament de trobar un mejan de s’escapar, un biais de se’n sortir per de bon, de se tirar dels emmèrdaments, que per Leo e Vincent la vida de fugitius percaçats defòra es plan mai dangierosa que de demorar embarrats, coma se podiá supausar. Evidentament, l’expression del títol ten tanben una accepcion mai sociopsicologica : s’agirà pels dos bandits d’ensajar de sortir de lor condicion, de rescatar lors errors per tant que se posca far…

Me cal pas pausar aquela mena de question. Ai plan una responsa, mas es pas polit-polit.

Aquela incompreneson entre un jòc vendut coma un jòc d’evasion e la critica costèt plan a A Way Out. Mas cal dire qu’aquel ajuda gaire : tota la darrièra partida del jòc s’agís literalament de trapar « a way in », un mejan de dintrar dins l’ostalàs de l’antagonista per li traucar la pèl ! E aquò sembla fòrça a una maladreça scenaristica.

Lo jòc patís de qualques autres defauts : per exemple es fòrça complicat de seguir çò que se passa sus l’ecran de l’autre, mai que mai de legir los jos-títols, quand sèm ja ocupats a far far quicòm a nòstre personatge !

Pasmens, res de tot aquò levarà lo fach qu’es pro rare per èsser saludat d’aver enfin un jòc de bon jogar a dos (quitament sens èsser tròp afogat-da de videojòcs) sul meteis canapè e pas amb una connexion internet per clauson.

Sus aquò vos daissi, me cal anar al mètge de la preson, ai nhacat tròp fòrt dins un pastisson que m’avián fach passar al parlador, que per mon astre a ieu mas pas aquel de ma denticion, conteniá una lima…

Tòca-Maneta 103 – Reimida mortala

Chaspaires de revòlver, esperonaires de cavals, caçaires de prima e carn de forcas, adissiatz !

Cap a l’oèst uèi amb un gigant, un Gargantua videoludic, lo jòc de totes los recòrds o gaireben : jòc lo mai vendut de l’annada 2018 (e sortiguèt en novembre), es tanben lo jòc lo mai costós de tota l’istòria del mèdia… enfin pel moment. Sens comptar un acuèlh critic e public mai que favorable. Es l’elefant dins lo corredor, lo bison dins ma cabana au Canada : Red Dead Redemption, segond del nom.

1899 : dins un oèst american realista mas imaginari, lo sègle novèl es a mand de tot tresvirar. L’atge d’aur dels cow-boys, del banditisme ferotge, d’un biais de piratariá sus pelenc, s’acaba : la plaça deu se far per l’industrializacion ; lo capitalisme se fa mai galaupant que los garçons vaquièrs, tanben tornats atrapar de l’autre costat pel tren, e lèu las veituras.

Òc

Dins aquel ambient de oestèrn crepusculari, segon la formula consacrada pel cinèma per designar lo periòde darrièr d’aquel genre de filmes interessat pel refús del maniqueisme, la violéncia e la negror, comprenèm plan que lo temps de las bandas armadas tòca a sa fin. E la banda armada, lo collectiu bandolièr, es l’ordinari d’Arthur Morgan dempuèi plan jove. Reculhit coma d’autres per Dutch, menaire carismatic de la banda que pòrta son nom, lo seguís òrbament dins totes sos atacs. Lo plan de Dutch per son monde es mai una promesa : aquela del « darrièr còp », la darrièra banca, la darrièra diligéncia, lo darrièr carreg ferroviari, que permetrà d’amassar pro de sòus per se poder retirar de la violéncia del monde que, lèu, nos negarà. Plan evidentament, tot se passarà pas coma Dutch sembla d’o preveire, e lo títol del jòc dona d’indicis sul camin qu’Arthur Morgan causirà de seguir.

Vos presenti : Dutch, salopariá de son estat.

Es un pauc bufèc d’ensajar de resumir aital un jòc-soma, un jòc tan complèt, un jòc que l’istòria principala dura mai que totes los oestèrns que vegèretz segurament de vòstra vida, levat se sètz particularament afogat·da del genre. E i a tanben tot çò qu’es a costat de l’istòria : una mapa gigantassa, poblada, viventa, variada (planas, montanhas, desèrt, paluns, vilas mai o mens desvolopadas…), de quèstas annèxas, una fauna e una flòra fornidas qu’interagisson en permanéncia, de paisatges que daissan sens buf… E una libertat totala sus tot aquò. Pres aital, sens aver vist çò que se fa dins los videojòcs dempuèi 10 ans, sens aver vist cap vidèo de presentacion, anóncia, Red Dead Redemption 2 es una folia, una folia totala. Cada aspècte d’aquel jòc sentís la dardena investida dedins, e de dardena investida, o tòrni dire, n’i aguèt fòrça. Las animacions e las cinematicas son cinematograficas e estudiadas al millimètre, los efièchs visuals e notadament meteorologics son pas jamai estats vists, l’ambient sonòr ten una pregondor e una calor que pren al còr, la musica, mai foguèsse rara, tomba totjorn al bon moment, lo casting vocal es qualitativament e quantitativament mai impressionant que la mai bèla produccion hollywoodiana d’uèi…

La gestion del camp, las discutidas amb son monde, es un dels punts fòrts del jòc.

Red Dead Redemption II es un cap d’òbra tecnic. Aquò’s clar, indiscutable, assolidat. Per aquel jòc, l’estúdio Rockstar crompèt tot çò que podiá crompar, tot çò que l’argent amassat per sos autres jòcs, la seria GTA en primièra linha, li podiá permetre de menar. A de còsts umans de còps tan dessenats coma lo jòc meteis : se parlèt abans sa sortida de crunch excessiu, es a dire un periòde de trabalh intens e descabestrat que ten pas compte del còdi del trabalh se n’i a un, dels lésers dels salariats, de lor vida. Un dels patrons de l’estúdio parlèt, coma se foguèsse una fiertat, de 100 oras de trabalh setmanièras. Aquò se marmusava dins las revistas especializadas qu’en çò de Rockstar un animator podiá passar de setmanas a modelizar a la perfeccion las colhas dels cavals, per que la textura, la matèria, lo mofle, l’elasticitat, la bombicitat toquèssen la perfeccion. Un jòc fòl, caluc, cabord, doncas.

Qué seriá un jòc western sens son minijòc de pokèr ? Es, coma lo demai, realista dins son apròchi, comptatz pas i far de milierats d’èuros sens i passar d’oras !

E un jòc estonant dins son biais de menar sa barca. La libertat que perpausa per son univèrs es totala e tot se tròba confiscat tanlèu que fasèm las missions, tanlèu que seguissèm la dralha scenaristica escricha pel jòc. RDR2 supòrta pas, dins aqueste cas, que se prenga de camins bartassièrs. Cada mission se deu seguir a la letra, coma los scenaristas o an volgut. Se te dison de tuar tal enemic al cotèl, lo fach de sortir la petadoira menarà de biais assegurat a l’aparicion d’un ecran de fracàs de la mission. L’istòria d’Arthur Morgan es plan interessanta, en particular sus sa partida « Redempcion » del títol. Mas Arthur, per tan simpatic que siá, es un nèci que se sap nèci. Sap legir, amb dificultat, e a encara de mal de pensar d’esperel. Se fa pas pro fisança. Quand, jogaire, vesèm qu’aquò comença de pudir per la banda, Arthur n’es encara a trantalhar. E evidentament, es el que decidís, pas lo jogaire. D’aquí un sentiment de frustracion que pòt sortir lo jogaire de son aventura.

E a costat d’aquel aspècte dirigista, afortit per de contròtles complèxes, pesucs, que fan a cada pas sentir çò que lo personatge e l’univèrs carrejan (ieu personalament aquela pesantor me geinèt pas, al contrari aquò refortissiá mon immersion dins l’Oèst salvatge), RDR2 pren una libertat tan fòla e encara mai tanlèu que sortís de sas pesantas pesadas scenaristicas.

Desbarrassat de çò que l’ensarra e l’embarra, qu’ai pertant presat – es tota sa paradòxa – Red Dead ven quasi un autre jòc. Es pas pus un filme, lo oestèrn ven sonque un quadre per de peregrinacions sens tòca, de barrutlatges esbalausits, un viatge sens fin dins un país sens termièras ont cada canton es una fotografia, cada tuquet es un convit a anar mai luènh dins la descobèrta.

Quand disi que RDR2 es un tras que bon simulator de pesca, galegi pas. Agachatz-me aquela beutat !

Red Dead Redemption 2 es benlèu lo melhor simulator de caça, pesca, natura (e traïson) qu’existisca a l’ora d’ara. Ieu que soi pas caçaire, cargar l’escopeta sus l’esquina a punta d’alba, siblar lo caval e partir desentutar la lèbre, pistar lo rainal, acorsar lo wapiti, levar lo grizzli avant de plantar son tibanèl per la nuèch, far la cosina al fuòc, se tornar levar e tornar partir, trobar un lac de montanha per i lançar sa linha e pescar qualques trochas, crosar de monde sul sendarèl que davala, los saludar del capèl, anar far sas crompas a l’especiariá, s’arrestar al saloon far un pichon poker, e enfin s’alucar una cigarreta davant lo calabrun carga lo jòc d’una dimension rarament tocada. Es dins aquel espaci de libertat, dins los detalhs aportats a la reconstitucion d’un monde que finfinala existiguèt pas jamai mas que nos fa sentir coma a l’ostal, e que nos manca quand i sèm pas, que Red Dead Redemption confinha a la perfeccion. E, evidentament, dins lo milierat de causas que lo jòc perpausa e qu’aguèri pas lo temps o la plaça d’abordar e que ne fan un monde vertadièr. De còps que i a, aquel mestièr es descoratjant. Enfin seriá descoratjant foguèsse mon mestièr.

Sus aquò vos daissi, que d’aquel temps que soi a vos parlar, la pista de Tatanka, lo bison legendari, refregís, e ieu me’n voliái far un capelon de sa pelissa. Qué ? Mas non es pas un espècia menaçada lo bison ! E puèi es pas qu’un jòc… enfin cresi…