Est-ce que les idées arrêtées finissent, paradoxalement, dans une petite cellule grise ?
Bertran de Born To Be Alive
Aqueu motiu es tanben disponible sus daus afars de ma botica !
Bertran de Born to be Wild
Aqueu motiu es tanben disponible sus daus afars de ma botica !
Nadal apròcha !
Tòca-Maneta 32 – Duck Tails
Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !
Una cronica mesclada uèi, ont parlarai pas sonque de videojòcs, e dedicada tota als amators de riton, d’anet, de guit, coma volètz ! Vèsi los anti-especistas de l’assisténcia començar de se levar, vos chepicatz pas, cap d’editor gausèt encara sortir de jòc de simulacion d’embucatge de volalha e de cofinatge de fetge gras, domatge pels landeses e pels peiregordins. Non, uèi anam parlar d’una banda de rits que son pas de bassa-cort, d’un Baltazar qu’es pas un dels reis matges, de tres fraires insuportables que son pas desconeguts, d’un aviator pas flame flame, d’una fachilièra mistica e d’una banda basseta que bigla sus un còfre gigant. Avètz pas seguit totas las referéncias e los jòcs de mots dins la frasa precedenta ? Vos la fau corteta : s’agís de La Banda a Picsou, Duck Tales en VO ! Siá, per los que coneisson pas, una seria animada de la fin de las annadas 80, debuta 90, derivada de l’univèrs de Picsou. D’aquesta seria ne faguèron, a l’epòca, un jòc, qu’èra, coma a pauc près totes los jòcs del moment, un jòc de plata-forma, ont caliá ajudar Picsou, sostengut de sos nebots, a recuperar molon de tresaurs en esvitant las atacas de la sorcièra Miss Tick, dels Rapetout ou de son grand rival Gripsou. Aqueste jòc foguèt plan aculhit, e marquèt los esperits coma o faguèt la seria, que capitèt d’introduir e de popularizar de personatges novels, coma Flagada Jones per exemple, qu’existissiá pas per avant.
Talament plan aculhit qu’una bostia acostumada a l’exercici, Wayforward, ne faguèt un remake i a gaire. Un exercici, ne profiti per o senhalar, qu’es plan mai dur que çò que sembla, perque necessita a l’encòp una refonta totala del jòc d’origina, es a dire adaptar a nòstre temps los grafismes, la musica, lo biais de jogar tanben, en gardant çaquelà la trama originala. D’aqueste punt de vista Duck Tales : Remastered es puslèu capitat, amb una resulta polida, plan presentada, ritmada, risolièra, qualquas noveutats planvengudas e un fum de bonusses a deblocar. Lo jòc es un pauc cortet, segur, mas aquò nos fa nos sovenir qu’en 1989 de sistèmi de sauvagarda n’i aviá pas o rarament, e que se voliatz acabar un jòc o caliá far d’un sol còp sens pausar e sens atudar la consòla. E passi de segur sus la dificultat generala, que balhava de challenge a l’epòca mas que lo monde d’uèi aurián plan de mal de seguir ! Urosament per nosautres, aquel remake ten compte de tot aquò, de que se far un moment madalena sens aver tròp l’impression de tornar en arrièr.
Totjorn pels afogats dels ritons de Canardville, als mens los qualques uns que seguissián Picsou Magazine a la granda epòca, senhali que las edicions Glénat an començat de tornar publicar l’integrala de l’òbra de Keno Don Rosa, que me faguèt, a ieu personalament, aimar Donald e companhiá. Tot lo monde coneis Carl Barks, lo creator del personatge de Picsou, que las istòrias me pareisson uei un pauc datadas. E ben Don Rosa capitèt dins las annadas 90 de conquistar un public novèl amb sas istòrias de rits mens enfantinas, plan ancoradas dins l’istòria, amb una precision scenaristica e una rigor scientifica casi-absoludas, copladas a un respècte total, un omenatge quitament a las basas de l’univèrs pausadas per Barks, e un umor fresc e omnipresent. Lo sens del detalh de Don Rosa, ancian dessinator industrial, la mena de tipe cabord qu’es capable de dessenhar individualament cada peça de moneda dins lo còfre del vièlh oncle capitalista, nos liura de plancas de tria, demest las qualas la vertadièra istòria de la descobèrta de l’America, l’origina crotzada del Manuel dels Castòrs Juniòrs e de la Granda Bibliotèca d’Alexandria, o encara la saga revisitada del Kalevala, epopèia d’Elias Lönnrot escricha al sègle 19 sus de basas de mitologia nordica transmesas oralament. Segurament una de las melhoras BD de Don Rosa, e una de las melhoras aventuras de Picsou tanben, qu’es interessanta de tornar legir, emai aguèssem un pauc passat l’atge.
Sus aquò vos daissi, sabi pas çò que m’arriba dempuèi qualquas minutas t’ai una enveja de fritons de ritons quicòm de plan !
Tòca-Maneta 31 – Dragon Rage
Chaspaires de magia, picanhaires de bocliers, balhaires de jòia a baston de fachilièr e esportius de canavèra, adiussiatz !
L’auretz benlèu devinhat, uèi anam parlar d’heroic-fantasy. L’heroic-fantasy classica, aquela que lo grand public coneis per lo Senhor dels Anèls, lo un pauc mens grand public per la licéncia Donjons&Dragons, e lo encara mens grand public per tota una seria de libres, de jòcs de ròtle papièr e de videojòcs, del temps qu’una ponhada d’irreductibles es a cridar contra lo vent que non, l’heroic-fantasy se limita pas a una epòca mai o mens medievala poplada d’èlfes e de dracs. Lor pòdi pas donar completament tòrt, n’aviái ja parlat, l’heroic-fantasy es un genre gigant a la basa ont es possible de tot far en rebutent las termièras de l’imaginari. Mas bon, se devèm demorar dins l’encastre classic, amb concors de la mai gròssa espasa, armaduras que pèson un Balrog mòrt, conflicte israelò-palestinian transposat entre los elfes e los nans, excursion en mocassin d’aglan en companhiá d’un insupportable bard que jòga de dulcimer, desfilat de beutat en çò dels tròlls, sacatge de cadavres cauds, glorificacion de la monarquia e de la lei salica emai de leis sadicas, declaracion de sinistre en tres exemplaris a son assegurança après una flambada dragonesca, entre autras gaujosetats, n’i a que capitan de sortir un pauc de la bauma.
Demest tota la tièra, Dragon Age, per exemple. Pas res d’original aquí, quitament pas son nom, dins çò que serà lèu una trilogia de jòcs : una còla de barrutlaires tot-terrenh, de missants que fan missant e que pudisson quitament a travèrs la television, e un grand dragon a escanar a la tota fin en mesclant la magia e lo poder de las armas. Se sentís de longa que lo desvolopaire a pas agut lo drech d’utilizar la licéncia Donjons&Dragons mas l’a ça que là plan pompada. Es grèu ? Ben non, pas talament, mai que mai quora aqueste desvolopaire se sona BioWare, es a dire un especialista del videojòc de ròtle que farguèt de succès coma Baldur’s Gate, NeverWinter Nights, StarWars : Knight of The Old Republic, Jade Empire e l’impressionant space-opera Mass Effect, qu’aguèri ja l’ocasion de far cronicar. La pata BioWare es coneguda del mitan, es un sens, qual que siá l’univèrs causit, de l’espectacle e de la mesa en scèna e en espaci, la construccion metodica d’un fons solid e coeerent e mai que mai çò que podriam sonar una arborescéncia scenaristica multipla. Se rapròcha en aquò del jòc de ròtle papièr, tot en gardant en cap que sèm pas sus lo meteis mèdia.
Dins cadun d’aquestes jòcs qu’ai citats, vos caldrà causir e fargar vòstre pròpi personatge segon una grasilha pre-definida mas que vos daissa plan liure d’aver un eròi que vos correspond. Los antecedents del personatge al moment efectiu que son aventura comença auràn un impact sus çò que viurà, e aital tanben cada causida que farà podrà cambiar o pas lo debanament de l’istòria, veire ne cambiar la fin. E totas las interaccions son pensadas en amont e crèan una mena d’efièch parpalhon, amb de consequéncias en cascada. Grand prince, podètz decidir de daissar en vita tal bandit que vos tombèt dessus, mas benlèu que lo tornaretz trobar un pauc mai luènh e qu’aurà tuat qualqu’un mai, qualqu’un d’important dins vòstra quista, o al contrari se farà monge e serà preste de vos ajudar. Parièr, avètz dins vòstra còla de companhons de caractèris plan diferents, que se carpinhan de còps que i a darrièr vòstra esquina e d’unas de vòstras causidas influençaràn lo biais qu’an de vos agachar e de vos ajudar. En mai es risolièr de còps que i a d’ausir lo pur pragmatic tornar botar a sa plaça l’idealista un pauc potonors, o lo nan de la banda, forçadament alcolic, tratar la maire de la blanca garissusa qu’aimariá plan lo veire ralentir sus la botelha. Qual costat anatz causir ? En sabent que çò que sembla una bona accion n’es pas forçadament una s’a de consequéncias negativas sus las qualas auretz pas forçadament la man. D’exemple, causiguèri de sostenir l’accession al tròn d’un jove nan que me semblava dobèrt d’esperit e progressista, contra un vièlh retrògrad prò-militarista. Primièra decision del rei novèl : far executar son ancian adversari en plaça publica. Paga ta democracia !
Sus aquò vos daissi, vau esperar la sortida venenta de Dragon Age : Inquisition, que se l’i podèm vertadièrament incarnar un inquisitor a l’anciana, aquò promet una bona sesilha de marrits encadenaments e de catastròfas diplomaticas amb tot lo sadisme que n’es capable BioWare !
Tòca-Maneta 30 – Far Try
Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Vos presenti Vaas, un tipe qu’a una definicion plan personala de la folia, e una mesa en aplicacion personala tanben…
Luènh, plan luènh d’aqui, dins de luòcs salvatges ont la man de l’òme pausa rarament lo pè, degun vos ausirà pas apelar vòstra maire…
Aquí basicament lo perpaus e sens dobte l’origina del nom de la seria Far Cry que comptarà lèu lèu un quatren òpus. Los tres jòcs precedents capitèron de se far una plaça dins lo mitan ultrà-concurrencial e subre-representat dels FPS, First Person Shooters, es a dire jòc de tir a la primièra persona, o en vision subjectiva. Cada episòdi de Far Cry se debana un pauc segon lo modèl definit tre la debuta : un personatge lambdà que se tròba al marrit moment dins un endrech marrit tanben perque ostil, e que dèu capitar de se tirar lo cuol del romegàs las armas a la man. Que sache o pas s’en servir quora comença lo jòc d’alhors, e aqueste personatge pels uèlhs de qual veiretz, se prendrà qualquas bonas leiçons de vida dins lo morre tot lo long de son aventura.
Vos vau pas mentir, Far Cry es un jòc brutàs, coma la majoritat dels FPS, amb per objectiu principal de se desprestir completament. I avètz totjorn una cèrta libertat, dins un monde obèrt ont i a de que far e ont la causida de las armas, totas las armas, vos es daissada. Pasmens, i a dins aquel jòc una dimension suplementària, un gra de lectura mai fin, que butiguèt vòstre servitor, entre autres, a s’i interessar, mentre que d’acostuma aquesta mena d’escopetariá generalizada me daissa un pauc fred. Çò d’interessant dins Far Cry es la refleccion dins son teissum sus l’invasion progressiva de la folia, la salvatjariá e la brutalitat dels òmes, al moment qu’aqueles n’arriban a se comportar pièger que d’animals. D’exemple, dins Far Cry 3, qu’es, en esperant lo 4, lo melhor, una còla de rics estudiants americans coma s’en trobariá dins una comedia a la con se tròba largada sus un archipèl del Pacific ont se liura una guèrra entre de piratas als metòdes mai qu’expeditius e d’autoctònes als quals lo replegament sembla pas aver fach tròp de ben al cervèl. Tant val dire que per las vacanças, es cramat.
Amai, quitament se lo paisatge es paradisiac, amb lo solelh de longa, lo vent que breça las fuelhas e una mar linda coma l’aiga d’una piscina, per contraste l’ambient es infernal : aquò tira e pèta d’en pertot, e quitament la natura se vira contra vos. Vos podètz esperar a vos far grafinhar la cara per un tigre amagat dins las èrbas nautas, vos far chapinhar la camba per una làmia, que de mèstre nadaire per nauçar lo drapèl rotge n’i a pas aquí. Me faguèri quitament perseguir e picorejar a mòrt, ai plan dich PICOREJAR A MÒRT, per un casoar ! A partir del moment que mema çò que sembla a un piòt gigant representa un dangièr, pensi que podèm legitimament nos dire que per se defendre i va caler botar la dòsa. Me vesètz venir, es justament en i botant la dòsa que nòstre estudiant american de basa se raprocharà pauc a pauc de la salavatjariá de sos enemics, e que la folia ganharà tanben sa ment. Puèi bon, podèm pas dire que siá ajudat, vist que los sols amics qu’encontrarà passaràn lor temps a li balhar de campairòls allucinogèns a mastegar, forçadament aquò acaba per atacar las neurònas e per far passar l’enveja de tornar a una civilizacion tròp calma en comparason…
Deuriam tornar trobar aquestes elements dins Far Cry 4, que se passarà dins un parçan imaginari de l’Imalaià, amb de moments onirics que tiraràn lor referéncia de Shangri-La, utopia tibetana descricha per l’autor James Milton dins Los Orizonts Perduts. Coma que, lo costat brutal empacha pas d’aver de letras !
Sus aquò vos daissi, que me cal anar pagar mon escotisson a la NRA, istòria d’aprestar coma cal ma sortida venenta, que serà encara un còp un trekking armat. Amb totes aqueles casoars que trainan, sèm jamai tròp prudents…
Tòca-maneta 29 – Sodards Desconeguts
Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Quora, quasi tre la debuta, vos trobatz a cargar solet amb lo viech e lo cotèl, vesètz que i a quicòm que truca…
Ah, la guèrra ! Se ne caliá causir una, fariái pensi coma tonton Jòrdi, e prendriái aquela de 14-18. Sonque per çò que aimi pas far coma tot lo monde e que foguèt totjorn dins l’ombra de la Seconda, que venguèt après, que ne foguèt, o sabèm ara, la consequéncia, mas totas doás foguèron plan diferentas ça que là. Al reiaume dels videojòcs, coma dins lo cinèma, patiguèrem totjorn d’una subre-representacion de la Seconda Guèrra Mondiala, alara que la primièra constituís pertant un episòdi-carnièra de l’Istòria, que modifiquèt en pregondor lo paisatge social de l’epòca, los occitans ne sabon quicòm. Alara, quora, luènh de la tièrassa de jòcs ont cal mitralhar del nazi en coa-l’i sèga e l’i ressèga, qualqu’un nos ven perpausar un jòc, desvolopat de biais independent al dintre d’un grand estudiò, que tracha de la Granda Guèrra e que, en mai, beneficièt del sagèl e del sosten de la Mission del Centenari, avèm de bonas rasons de nos mostrar curioses. Es puslèu, me sembla, un gatge de qualitat editoriala e de seriós, pauc de risc aquí de veire sortir de peluts zòmbis de las trencadas, o de se botar dins la pèl d’un GI american musculós cargat d’anar tuar Adolf Hitler dins son batalhon per l’empachar de provocar la guèrra mondiala seguenta.
Non, dins Soldats Inconnus : Mémoires de la Grande Guerre l’istòria es la pichona, aquela que servís de clau per la granda e lo contèxte favorisa aquela apròcha. En 1914, dins una bòria de Saint-Mihiel, vilatge de la Mòsa, que serà puèi al còr d’una batalha ferotja, Maria, e son nenon Victòr, viu amb son paire Emila e son òme, Karl. Problèma : Karl es alemand. E quitament s’una familha de paisans coma aquesta sembla gaire al corrent de çò que se passa de pel monde, la guèrra vendrà lèu son obligacion e son quotidian. Karl es emenat, per se batre pels alemands, puèi pauc de temps après, es Emile qu’es apelat, per França. Encontrarà lèu un volontari american, un negre de Loisiana, Franckie, puèi Anna, una infirmièra bèlga e enfin Walt, un gós secorista. Totes aqueles personatges s’entrecrotzaràn dins una bèla part dels eveniments que faguèron la Granda Guèrra : la Sòma, Doaumont, Vimí, Verdun, la Marna, lo Camin de las Damas… Lo jòc, malgrat, o gràcias, a una estetica completament benda dessenhada (i reconeissèm de còps que i a lo trach de Tardi, Larcenet o d’autres de la novèla bd francesa) e un gameplay simplàs mas pasmens agradiu (una alternança de plata-forma e d’enigmas), capita de mostrar la guèrra de 14 dins sa realitat, amb un soènh del detalh (per exemple lo cambiament de color de l’unifòrme francés a un moment de la guèrra), la possibilitat de recuperar d’objèctes tipics de la periòda, acompanhats de nòtas explicativas sus la vita dels soldats, las invencions militàrias que passèron puèi dins lo civil, los principals elements contextuals…

Qualquas linhas, una fòto colorizada per la rendre actuala. Es pas complicat d’aprene de causas en jòc !
Tot aquò fa pas un jòc educatiu, demòra un jòc, emai siá simple dins son apròcha e bòte lo jogaire mai que mai en pausicion d’espectator dels eveniments, pasmens tenèm benlèu aquí un ensai capitat de cap a un novèl genre, de videojòcs ludò-documentaris. Un genre que preferís l’emocion a l’espectacle, e al maniqueisme. Aquí, los bons son pas los franceses e los missants los alemands. De responsables calucs dels masèls de las trencadas, n’i a dels dos costats, dins los rengs dels oficièrs. Çò que vesèm, nosautres, es a qual punt los que son en bas de l’escala an poscut patir d’aquelas folias, obligats d’obesir a d’òrdres dessenats dins una guèrra que comprenián pas, al risc d’èsser fusilhats per l’exemple. Una pichona remarca en passant : a despart d’un narrator, l’actor Marc Cassot, que fa lo ligam entre los episòdis, lo jòc es mut. Enfin, pas completament, que los personatges de totas las nacionalitats que vesèm passar s’exprimisson dins un gromelòt que repren la prosodia de cada lenga. E ausir los gendarmas franceses nhirgonhargar en rotlar las « r », amb los accents tonics de l’epòca a una sabor rara, amusanta e tendra a l’encòp…
Sus aquò vos daissi, vos podriái contar cossí los tolosencs inventèron las atacas al gaz dins las trencadas après un caçolet cargat un miègjorn de 14, mas serà per un autre còp !
Save the Kakapo
Lo kakapo es una de las bèstias que mai m’agradan del monde sancèr. Es un papagai de Nòva Zelanda qu’a de particularitats plan colhas, coma aquela de pas poder volar (es tròp pesuc per çò que sos òsses son plens), de pas èsser tròp polit (son plumatge es vèrd mèrda d’auca amb de plumassas jaunas e negras e un bèc que sembla un pauc un viech), d’ensajar de s’amistosar amb tot çò que passa, predators tanben, e de voler a tota fòrça bicar tot çò que passa, predators tanben encara un còp. Per contra, per se reproduire es un sistèmi tant complicat (li cal manjar d’una frucha especiala, èsser dins de bonas dispausicions fisicas e mentalas, èsser al bon endrech…) que lo kakapo es a l’ora d’ara menaçat grèu, a tal punt que ne demòra pas que 126 especimens, totes chafrats d’un pichon nom per la comunautat de scientifics que los susvelhan dins de reservas fachas exprès per eles. Ai doncas decidit, per la simpatia qu’ai per aquel aucèl, de m’engatjar dins la lucha per salvar los kakapos e perpausi doncas primièr aquel visual, d’estampar coma se dèu sus una kakamiseta.
Hi, dear kiwi friends ! This design from Occitany and the PPP (País Polit dels Potonors, aka Nice Country for Care Bears) assures you of my total support in the battle for the protection of the Kakapo. A few researches about this bird made me think of how it was so useless and, from then, so essential. Feel free to use this image, print it on shirts or else…
Save the Kakapo ! / Salvatz lo Kakapo !
Lenny Crabista
Ai capitat de desvirar la cobèrta de l’album de Lenny Kravitz quasiment lo jorn de sa sortida. Es aquò la reactivitat ! Aquò dich, vos desconselhi de lo crompar, ja perque m’agrada pas Lenny Kravitz a la basa (fa un pauc son quèquè a se prene per un rockaire) mas en mai Lenny que jòga de pel de cabra mòrta…