Tòca-Maneta 53 – Para-fuòc

Posted on 9 janvier 2017 by Tristan Gahus

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Ah, la simulacion ! Lo plaser que i a, dins un videòjòc, a jogar a èsser qualqu’un mai, amb tota l’immersion que permet lo mèdia, per viure d’aventuras a vos copar lo buf mas pas la bufa, per ne prene plen las retinas, las sinapsis o tota autra partida de vòstra anatomia se jamai tombatz sus un afar vertadièrament dificile. Imaginatz un pauc : aventurièr dins Lara Croft, calfaire-liuraire dins GTA, cow-boy dins Red Dead Redemtpion, hacker dins Watchdogs, salvaire de la galaxia e capitèni de vaissèl dins Mass Effect, jedi dins los Star Wars, Batman dins Batman, Diu dins Black&White, e enfin garda-forestièr, dins Firewatch !

Firewatch es pas çò que se fa de mai bèl, mas a una « pauta » grafica plan definida.

Òc, alara es vertat que quitament dich coma aquò es pas exactament excitant. En mai Henry es qualqu’un de supèr normal : la quarantena, graissonet, en fasa de separacion d’amb sa femna, es vengut garda-forestièr sasonièr un pauc coma aquò, per se cambiar las idèias, s’isolar, soscar, e benlèu plorar un pauc. E aquò per èsser isolat, serà isolat, solet dins sa cabana a pilòts a susvelhar son canton de pargue natural, lo Yellowstone segurament, per pas que prenga fuòc. Sa sola companha de solesa se sona Delilah, una tutriça invisibla, blocada qu’es ela tanben dins una autra cabana a pilòts, mas plan presenta, vist que se pòt parlar amb ela de longa, per l’intermediari d’un talkie-walkie. Una accion contextuala que representa l’essencial del jòc, tant val dire que l’aventura de Firewatch es mai que mai interiora.

La davalada en rapèl, segurament lo mai gròs tròç d’accion del jòc.

Aquò necessita doncas una qualitat d’escritura granda per téner lo cap, e es lo cas aquí, amb una progression narrativa creissenta e l’installacion progressiva d’un climat fantastic leugièr que ven far la contrària a la normalitat del personatge principal e a la simplicitat dels grafismes. Atencion, quand disi fantastic s’agís pas brica de veire de causas irrealas, non, tot dins Firewatch es finalament realista, a començar per la referéncia a de grands fuòcs que flambèron efectivament una part del Yellowstone dins las annadas 80. Tota l’istòria es credibla perque justament s’en vai jamai tròp del costat del spectacular, mas coma la vivèm pels uèlhs d’un personatge normal un bricon depressiu sufís a manténer la tension las qualquas oretas que dura l’experiéncia. Coma dins una novèla fantastica a la Buzzati o Maupassant, i a un enfonzament gradual dins lo mistèri, fins al desnosament final que lèva tota ambiguitat sus la realitat de çò que se ven de passar. Me perdonaretz de demorar volontàriament evasiu mas es que vos vòli pas maganhar çò que fa la sal de l’istòria, se per cas vos i voliatz ensajar.

Turt Reynolds…l’avètz ? Fonciona pas qu’en anglés aquela.

Lo vos conselhariái, o en tot cas lo conselhariái a un public adulte, que cèrca una experiéncia unica pas tròp manja-temps, en acòrdi per se far un pauc segotir la ment e los sentits, en integrant lo fach que riscatz d’aver sus la lenga un cèrte gost d’impotença pro rare dins lo vidèojòc.

Sus aquò vos daissi, vèsi a las gemèlas que i a una còla de tipes en blanc encapuchonats que començan de far cramar de grandas croses dins lo prat en bas, me cal anar encadrar tot aquò, an pas vist los panèls o qué ?

Tòca-Maneta 52 – Aventura Capitalista

Posted on 2 janvier 2017 by Tristan Gahus

Damnats de la maneta, proletaris dels botons, forçats de la jòia en stick e expleitats sus canapè, adiussiatz camaradas !

Jogaires, jogairitz, òm vos ment, òm vos espòlia ! Cresiatz que lo monde del videòjòc èra roge o ròse a la granda limita, nassa de bòbos mai o mens libertaris, joves qu’an enveja de tornar far lo monde dins d’univèrses paralèls, totjorn del costat de las rebelions e de las revolucions virtualas, del costat de la frairesa amagada dins Assassin’s Creed e pas d’aquel dels templièrs reaccionaris, del costat dels bracaires de banca dins GTA e pas d’aquel dels policièrs, marrits servidors d’un sistèma opressiu… E ben nani pas, mossurs ! Lo videòjòc aquò’s fach per se far d’argent, de dardenas, de picalhons, de tuna tindolanta e trabucanta, a molon, a bodre, a pielas, a l’infinit, dins l’evident mesprètz de las classas populàrias e trabalhairitz. Laissam de caire la lucha de las classas, serà per un autre sègle ! En mai, ieu ai redoblat.

La sola interfàcia que veiretz del jòc…

Lançam lo mot, lo mot maudich, lo mot asirat mas omnipresent : capitalisme. Es al centre de l’experiéncia de jòc ofèrta per un jòc minuscul que se ditz AdVenture Capitalist. Per contra, ofrís a pauc près tant d’aventura viventa que l’escota del cors de la Borsa sus BFM, que la mecanica del jòc es d’una simplicitat absoluda : basta de picar sus de botons per engranar la moneda, picar sus de botons per far d’investiments e mai que mai esperar sens ren far, en agachant sonque los profiechs s’enauçar cap a de nautors insopçonablas e a pauc près irrealistas. Irrealista, per de bon ? Me sembla pertant que las teorias de Marx sul capitalisme, que son fin finala totjorn d’actualitat, tròban un resson particulièr dins aquel jòc en forma d’aplicacion de compatibilitat crotzada amb un dessenh animat. Tot i es : lo cinisme decomplexat, la gestion del temps que, o sabèm, es d’argent, l’expleitacion de massas invisiblas, la desconeccion de cèrtas realitats e, a la fin finala de tot lo sistèmi, un grand sentiment de vanetat a veire las chifras fòlas desfilar sens cap de significacion.

…manca s’anatz dins l’espaci, i serà (un bricon) diferenta. Mas PAS MAI !

AdVenture Capitalist es una mena de tròll provocator : es plan vestit, simple, aisit de cargar, de jogar, mas se far sentir sale quora la fenèstra se tampa. Tot comença suau, coma totas las entrepresas, al pus bas de l’escala. Cal crompar qualques citrons per far de limonada venduda a pas car sus la riba de la rota, avant de passar a la liurason de jornals, de pizzas, lo netetjatge de veituras, tot aquò per amassar pro per poder enfin se crompar sa primièra entrepresa, a l’asard un jornal, una cadena de pizzeria o de netetjatge de veituras… qu’engimbrarà a son torn de beneficis per crompar mai gròs, una equipa esportiva, un estudiò de cinèma fins al graal de tot investissor : lo potz de petròli. Vos inquietatz pas, coma s’èra pas pro simple aital se pòt rapidament automatizar totes los processús de crompa/venda, de qué vos pegar sens movament davant vòstra tela del temps que de pichons àngels del business trabalhan per vos. Pièger : un còp quitat, lo jòc contunha de far de dardena e aquò a l’infinit.

Far d’argent ? Es simple coma se far un chuc de citron !

Un tròll vos disi, que tòrna prene totes los clichés del Sòmi American per ne mostrar la vanitat e la vacuitat, que denóncia l’ipocrisia del mite del self-made man, çò qu’en de temps de trumpizacion de la societat es totjorn benvengut. Un tròll de nivèl ultim d’alhors que, en defòra de far aimar la quista de capitals als mai refractaris al sistèma economic mondial se permet de se fotre de la cara dels vidèojòcs, d’aqueles que son gratuits d’aparéncia mas ont cal pagar per poder avançar e ont lo temps ten una plaça granda, en fasent nàisser en cò del jogaire una impaciéncia en capacitat de li far escopir sa pichona moneda per de bonusses virtuals magrinèls. AdVenture Capitalist es, sul meteis principi, gratuit e pagant a l’encòp mas vos farà sentir a cada instant que servirà a res de sortir de moneda reala, que lo capitalisme es un mostre jamai assadolat que chapa tot sul seu passatge e que per consequent lo jòc aurà pas de fin, que paguèssetz o pas.

Sus aquò vos daissi, es qu’espèri plan passar la barra simbolica del decillion. Bon, vertat que de barras simbolicas n’avètz un fum après aquela, mas aquò es una autra istòria !

Bona Annada 2017 !

Posted on 2 janvier 2017 by Tristan Gahus

Cargui la casqueta Tòca-Maneta per vos desirar una bona annada, que deuriá èsser cargada en novèls jòcs de tria !

(Imatge : For Honor, d’Ubisoft, per sortir en febrièr)

Tòca-Maneta 51 – Far Cry Primari

Posted on 26 décembre 2016 by Tristan Gahus

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

De còps que i a, lo mitan del vidèojòc es segotit per una gròssa enveja comuna, e vai t’en saupre perqué. Del meteis biais que, a un moment, prenguèt l’idèia als òmes de la Tèrra tota de bastir de piramidas sens concertacion prealabla, dempuèi pauc de temps una tematica sorgís de biais gaireben simultanèu dins totes los videòjòcs del Monde. S’agís d’un ancorament dins un contèxte istoric pro pauc utilizat fins aquí : la Preistòria. Una question prealabla a la quala soi ben incapable de respondre, mas que nos devèm çaquelà pausar es lo « perqué » d’aquesta mòda preistòfila. Obèrtura de Las Caus 4, invasion ciutadenca de boscatièrs barbassuts chafrats d’un gutural e barbar « hispter » o encara candidatura de Trump, non, sabi pas explicar aquela aparicion espontanèa d’una fòga per un passat luechenc e salvatge.

Primal es pro polit, e l’esperit salvatge de la natura plan rendut.

Çò que sabi, a vista de nas al mens, es qu’apareguèt massivament amb ARK : Survival Evolved, un jòc de subrevida jogat en linha longtemps avant sa sortida oficiala, en « betà-test » coma se ditz, e coma se fa de mai en mai suls ordinators. Pas d’istòria pichona per ARK, e de torcidas bèlas a l’Istòria granda, en fasent coabitar òmes primièrs e dinosaures sus una iscla tropicala. Mas las mecanicas permesas per aquesta marca preistorica i son, en tornant far lo camin de las primièras invencions e avançadas de l’Òme : lo fuòc, l’adomerguiment de las bèstias, la confeccion d’armas simplas, etc…

La fauna del temps es…coma dire… OH PUTANIÈR. E aquí es sonque un peis !

Tot aquò es tanben dins lo jòc que nos interessa uèi, sortit un pauc après ARK : Far Cry Primal. Cinquen opús de la seria Far Cry, que se passa normalament a una epòca contemporana, Primal ne tòrna prene las mecanicas generalas de jòc, un jòc d’accion e de tir a la primièra persona, e una mena de fial roge, comun a sos 4 aujols : una mesa en scèna de la folia e de la barbariá dels òmes. Comprendrem qu’aquò tròba una plaça de tria en un temps ont començan juste d’aparèisser timidament un sistèmi e de règlas moralas, una refleccion sus la mòrt, los primièrs sepeliments, lo respècte de la vita animala, mas tanben las arts, e lo lengatge modèrne. Ubisoft a plan causit son epòca, a l’entorn de 12000 avant Tòca-Maneta, çò que dison lo Mesolitic, o l’Atge de Pèira, quitament se pels besonhs del jòc an botat en subre-abondància de bèstias qu’èran ja a mand de disparèisser. Çaquelà la vision, qu’es jamai qu’interpretativa, de la Preistòria es puslèu bona, sens jamai quitar d’èsser un Far Cry : la caça (del tais al rinò lanut en passant pels tigres a dents de sabre) e la culhida i son al centre, tantplan coma las garrolhas finalament plan estèrlas amb las autras tribús. N’i a tres dins lo jòc e caduna ditz de causas sus la vision qu’es menada : los Udam son los gorrins, manjaires d’òmes pas tròp evoluats, que mestrèjon a pro pena lo fuòc, los Izila son partatjats entre lor sciéncia e lors supersticions, doás causas que se maridan pas forçadament plan, e los Wenja, mai equilibrats, bòtan l’òme al centre de lor refleccion, cavan de tombas, evoluisson a lor justa plaça dins un environament ostil. Plan segur lo personatge que jogatz es un Wenja, e se ditz Takkar. Aquò me permet de vos far un punt sus la lenga emplegada dins lo jòc, qu’es completament jos-titolat e doblat en…protò-indò-european, la maire de totas las lengas ! Amb una sintaxa e una gramària simplas mas abotidas e un son, un ritme, que nos semblaràn finalament pro familièrs a nòstras aurelhas, a tal punt qu’acabarem per comprene sens aver besonh del jos-titolatge, es plan aquò que fa la fòrça e l’èime preistoric de Far Cry Primal.

Las Caus esperit, podretz trobar de pintruras un pauc pertot.

Pel demai, demòra un Far Cry e tròp pauc de causas seràn en mesura de destimborlar los que coneisson la seria. Per aquò, e compte tengut que Far Cry Primal es sortit en plen dins lo mitan d’aquesta èrsa preistofila, nos caldrà esperar de jòcs encara a venir, completament novèls, e en capacitat sul papièr de sublimar aquesta epòca preistorica per prepausar una aventura salvatja dins las limbas videòludicas. Pensi entre autres a Horizon Zero Dawn, e sa concepcion d’un futur regressiu ont l’òme es tornat a sa condicion naturala de caçaire-culheire mas ont las bèstias foguèron emplaçadas per de maquinas, o encara a Wild, del francés Michel Ancel, viatge chamanic e espiritual dins las relacions de l’Òme e de la Natura.

Sus aquò vos daissi, i a Winnie, mon orsàs de bauma aprivasat qu’es en trin de se far un mamot tot sol per tornar de carn al vilatge, li vau benlèu anar donar la man…o la sagaia puslèu.

Tòca-Maneta 50 – Los Tessons de Guèrra (especiala 50na)

Posted on 19 décembre 2016 by Tristan Gahus

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Uèi una cronica un pauc especiala, forçadament, per la bona rason que, sabètz pas que, festejam la cinquantena cronica, lo Tòca-Maneta numèro 50, e òc. E onestament dèvi dire qu’auriái jamai cregut tenir tant de temps, a parlar tostemps de mos afars de geek en òc, amb mon vocabulari anglò-barbar e de subjèctes qu’intèressan pas que ieu. Compti, uèi coma dins los 49 episòdis passats, sus ma suauda votz de pòst-adolescent e mas colhardisas abitualas per vos gardar fins a la fin. L’ai ausit lo tipe al fons que diguèt que « son tròp abitualas sas colhardisas », sinhali que uèi ai cercat un brave moment per saber de qué vos anavi poder parlar per cambiar un pauc, es l’ocasion, sens tròp s’eslonhar del subjècte.

La resulta d’aquesta soscadissa pregonda, d’aquel cava-ment nuechenc, es que me soi dich que seriá benlèu pas una marida idèia de vos parlar d’una de mas primièras amors. Ben segur, parli pas de la Marion dins lo bòsc darrièr la glèisa après lo catechisme, mas d’una de mas primièras experiéncias videòludicas. Atencion, vos dobtatz plan qu’anam dever remontar lo relotge, vos prègui doncas de gardar las mans e las cambas plan a l’interior de la Delorean del Doc Emmet Gahús, e tornarem sen tròp de mal en l’an de gràcia 2000.

En França, en 2000, sèm a la fin d’una epòca, que comença la fasa descendenta de l’editor màger del sector, lo lionés Infogrames que trigarà pas de se tornar far baptejar Atari, famós notadament per sas adaptacions coloradas de bendas dessenhadas en jòcs de plataforma : Spirou, los Eschtrompfs, Tintin, Manara…non perdon, pas Manara, èran de jòcs pels dròlles saique !

Lo General… vos en va far susar, mas rire tanben !

A aqueste moment se fot amb Canal + Multimedia, immens desvolopaire de pepitas coma Versailles, Egypte, Louvre, que son al vidèojòc çò que Derrick es al cinèma de Roland Emmerich o Michael Bay, per nos sortir aquela madalena qu’es Los Tessons de Guèrra, Hogs of War en anglés, que podriatz revirar per « Lard (L-A-R-D) de la Guèrra ». Un potencial parodic afirmat doncas tre lo títol e la bóstia, que tornava prene l’aficha de Full Metal Jacket version barbacoá.

Òc, « troufion », tant val dire que partissètz de bas bas amb vòstres sodards.

S’agissiá, sul modèl d’un Worms, lo famós jòc amb de tuariás de vèrmes a còps d’armas de destruccion massiva, mas en 3 dimensions, de dirigir una còla de tessons armats vestits de trelís fins a l’avaliment total de la còla advèrsa. Lo scenariò teniá sus un papièr de cigareta : la Poritania, un arquipèl d’isclas sens interès es al centre de la cobesiá de las grandas nacions del monde perque una ressorça minièra nègra e costosa plan presada dels tessons s’i tròba : las trufas. S’enseguiràn de missions plenas d’un umor ultrà-referencial, a començar evidentament per la reutilizacion de la Baia dels Tessons de Cuba. Un joiós anti-militarisme primari e l’esperit Canal pertant desaparegut dempuèi longtemps, per tant qu’aja existit un jorn, senhorejavan sus l’ensemble, amb notadament la votz de Yves Lecoq, l’imitator dels Guignols de l’Info.

Damandar lo sosten aerian, un bon mejan de fotre lo rambalh sul platèu !

Clarament pas perfièch, d’una 3D pas totjorn mestrejada a fons e pas supèr polit (normal, es francés), lo jòc es per ieu digne d’èsser salvat per son 26en gra, sas galejadas calhòlas o racistas per de rire (l’allemand es procedurièr, lo francés seductor, lo japonés kamikaza, lo russa comunista, l’american colonialista, l’anglés flegmatic, eca…) e mai que mai per sa possibilitat de jogar fins a 4 amb una sola maneta vist que se jogava cadun son torn coma un jòc de societat, çò que garantissiá de francs escacalasses entre amics e una resèrva de replicas cultas a se sortir a taula. Bon, vos en pòdi ben parlar, mas quicòm me ditz que lo jòc se pòt pas, ara, tornar trobar, ont que siá. Quand pensi que ieu ai gardat ma PlayStation 1 pas que per el, o gaireben…

Sus aquel tròç de nostalgia, vos daissi, sabi qu’es pas deman que se presentarà, mas me cal trobar quicòm a vos presentar per lo numèro 100 de Tòca-Maneta…se jamai soi pas crebat de vielhum dins mon estable abans aquò !

Tòca-Maneta 49 – Oceanporn

Posted on 13 décembre 2016 by Tristan Gahus

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Per un còp vos vau pas parlar d’un mas de dos jòcs…o benlèu pas que d’un en fach o encara d’un sistèma de jòc qu’engendra de tierassas de nenons. Òc, anam parlar de còpias de jòcs a succès. De còpias ? Veire, quand la còpia se fretona al plagiat, de qué balha ?

Dempuèi pas mal de temps dins lo videòjòc s’emplega lo sufixe « like », es a dire « coma », « semblant », per definir un jòc qu’emprunta son gameplay, son sistèma de jòc a un aujol en general illustre. Es per aquò que cada an vei passar son desfilat de « GTA-like » es a dire de jòcs en monde dobèrt amb una granda libertat d’accion, sul modèl del famós Grand Theft Auto, o encara de Metroid-like o de Castelvania-like o encara de Metroidvania, en referéncia a aquestes jòcs marcants de las annadas 80-90, jòcs d’accion en desfilament orizontal.

Contràriament a çò que laissariá pensar, un jòc sagelat « Quicòm-like », « Moncuol-like », o que, pòt èstre d’una granda qualitat, de còps passar lo mèstre-etalon, saber existir per se, innovar, e la sufixacion dins aqueste cas ven juste nos rapelar que lo videòjòc es en plen en trin de se bastir sos pròpis referents, tal coma faguèt lo cinèma en son temps.

La mar, version Oceanhorn…

Dins lo cas d’Oceanhorn : Monster of Uncharted Seas, pertant, ne sèm pas exactament aquí. Oceanhorn es un Zelda-like, es a dire una aventura epica dins un monde imaginari, amb d’exploracion de domnons, de mostrasses a tuar a l’espasa, d’objèctes especials a trobar dins de còfres per poder perseguir son camin. Mas lo problèma aquí, al mitan d’aquestes principis que son fin finala plan generals, es que Oceanhorn es pas una emanacion de la seria tota dels Zelda, vièlha de mai de 25 ans e clafida de jòcs diferents entre eles amb çaquelà totjorn lo meteis fial roge. Non, Oceanhorn es una còpia-like d’un dels Zelda, un dels mai apreciats dels jogaires e de ieu en particulier, The Wind Waker. L’un dins l’autre aquò tomba plan, que nos donarà l’ocasion de parlar d’aqueste jòc fantastic !

…e version Zelda. M’anatz pas dire, quand mema ?

Zelda : The Wind Waker conta l’istòria d’un dròlle que un jorn quita son isla a la recèrca d’un membre de sa familha, amb espasa e boclièr. Amb son pichon batèu, s’en anirà d’isla en isla, que lo monde es un arquipèl gigant, rescontrar de monde, recampar d’indicis, trobar d’objèctes per l’ajudar, desfar de mostres e mai de « boss » potents. Oceanhorn es çò-meteis, a la virgueta près. Tòrna prene lo quite design, drollesc e colorat e totas las pichonas causas que fasián la sal de The Wind Waker i a 10 ans e de la seria Zelda dempuèi totjorn : l’inventòri es lo meteis, la progression es la meteissa, los mostres se vençon del meteis biais, la coeréncia intèrna de l’univèrs es la meteissa, e podètz quitament dintrar dins los ostals per petar las topinas. Òc, aquela serà un pauc « private-joke-like » per los qu’an jamai jogat a Zelda mas vaquí, los autres comprendràn còp-sec.

Sens jamai i aportar quala innovacion o idèia nòva que siá, Oceanhorn tòrna tot prene mas…de biais superficial, sens jamai apregondir res nivèl sens, tipicament coma l’escolan que gaita sus son vesin per çò qu’el a pas trabalhat, e escriu parièr mas sens soscar se son de conariás o pas.

Per contra, se pòt pescar dins Oceanhorn, es una origin…non, desconi, ven de Zelda tanben.

De biais estonant, Oceanhorn fonciona pro plan, a malgrat de tot aquò, sens comptar qu’es a la basa un jòc per telefonet, per los que, o suspausi, se sentissián frustrat de pas aver de possibilitat d’aver de Zelda sus aquel supòrt de jòc. De tant qu’èra un jòc telefonet, òc, Oceanhorn èra polit, plan fach, agradiu de jogar, mas es en passant a d’autres supòrts que se vegèron finalament los desfaus e que lo costat plagiari apareguèt a la lutz. Coma que, un jòc plan fach es pas forçadament un bon jòc !

Sus aquò vos daissi, que i a plan un meriti qu’acòrdi a Oceanhorn un còp acabat, es de m’aver donat l’enveja de tornar a Zelda : The Wind Waker. Mars d’Hyrule, arribi !

S’aquò vos interessa, i a un remaster de Zelda The Wind Waker sus WiiU, vos o conselhi !

Los Pokémon en occitan #2

Posted on 11 décembre 2016 by Tristan Gahus

Queste còp, m’i prene un pauc en avància ! Avant la quita anóncia de l’ajot de novelas bestias de la segonda generacion a l’appli Pokémon GO, que fai un pauc mens furor que ‘queste estiu, vos ai fach la revirada de tots quilhs mostres, 100 au totau.

Quauques uns son la sega directa de la Prumiera Generacion, ‘laidonc vos i tòrne mandar per comparar. E se voletz veire çò que ‘quò dona dins las autras lengas, podetz ‘nar visar sus la Poképédia, la basa que m’en sei servit per trabalhar.

Lo tableu de las etimologias es aquí dejós, mas ensaiatz donc de devinhar avant de legir l’explicacion e testatz vòstras coneissenças en vocabulari occitan !

N°	Occitan	Nòta explicativa
152	Chicorin	Chicorèia (endive, pissenlit) + sufixacion
153	Saurièr	Saure (saurien, dinosaure) + Laurièr (laurier)
154	Feraniom	Fer (féroce, sauvage) + Geraniom (géranium)
155	Eiricendre	Eiriç (hérisson) + Cendre
156	Espicaliu	Espic (porc-épic) + Caliu (braise)
157	Espetais	Espetar (exploser) + Tais (blaireau)
158	Caimanhac	Caiman (caïman) + Manhac (petit, aimable)
159	Crocosson	Crocodil (crocodile) + Cossonar (piquer, ronger, vermouler)
160	Maligatòrt	Maliga (embrouille, querelle) + Aligatòr (alligator) + Tòrt (tort, mal)
161	Furtet	Furet (furet) + Tutet (guet, sentinelle)
162	Furgacha	Fura (furet, souris) + Furgar (fouiner, fouiller) + Agacha (sentinelle, guet)
163	Horohon	Horohó (cri du hibou) + Ora (heure) + sufixacion
164	Negrahús	Negre (noir, obscurité, nuit) + Gahús (hibou)
165	Condarina	Condaron (coccinelle) + sufixacion
166	Condaradara	Condaron (coccinelle) + Dara-dara (dare-dare, rapide, rapidement)
167	Amigala	Amiga (amie, alliée) + Migala (mygale)
168	Marranha	Marrana (marasme, maladie, tourment) + Aranha (araignée)
169	Lustandard	Lustandina (chauve-souris) + sufixacion
170	Galampina	Galanga (baudroie, diale de mer) + Lampina (loupiote)
171	Bugalelh	Bugadessa (baudroie) + Calelh (lampion, lanterne, lampe à huile)
172	Pichu	Pre-evolucion de Pikachu, s’en pòt pas cambiar lo nom !
173	Fadina	Diminutiu de Fadarina (n’es sa preevolucion)
174	Pitufa	Petit + Tufa (huppe, plumet, touffe)
175	Cascalet	Cacolet (petit oeuf) + Cascalh (gazouillis, rire d’enfant)
176	Piolicon	Piu (piou-piou, pépiement) + Policon (poulet, poussin)
177	Nascalh	Nas (nez) + Nascut (en referéncia a « Natu », son nom dins las autras lengas e que ven del latin per « nascut ») +Nazcà (civilizacion misteriosa amerindiana)
178	Potèm	Poth (coq) + Totèm (totem) + Podèm (« nous pouvons » = le pouvoir)
179	Peliuç	Pelussa (peluche, poils, duvet) + Liuç (éclair)
180	Motron	Moton (mouton) + Tron (tonnerre)
181	Farro	Far (phare) + Marro (bélier)
182	Balarida	Balar (danser) + Margarida (marguerite)
183	Mariu	Marin + Riu (ruisseau, rivière) Aquel Pokémon deu demorar pròche de son nom original, qu’es un pauc una mascòta.
184	Azumariu	Similari a son nom original
185	Faubre	Faus (faux) + Aubre (arbre)
186	Crapatron	Crapaut (crapaud) + Patron
187	Agrabèl	Agrapar (agripper, accrocher) + Grabèl (pissenlit)
188	Barabèl	Baraban (pissenlit) + Grabèl (pissenlit)
189	Cotufet	Coton + Tufet (touffe, toupet, boule de graine des pissenlits)
190	Manin	Man (main) + Monin (singe)
191	Viragranon	Virasolelh (tournesol) + Virar (tourner) + Grana/Granon (pépin, graine)
192	Mirasolaç	Mirasolelh (tournesol) + Mirar (voir, contempler, sembler) + Solaç (détente, joie)
193	Dardamisèla	Dardar (piquer, darder) + Damisèla (demoiselle, libellule)
194	Axònauta	Axolòtl (axolotl, un curieux animal aux propriétés uniques) + Nauta (marécage, mais aussi référence au latin pour « marin »)
195	Sanhor	Sanha (marais) + Senhor (seigneur, maître)
196	Poverolp	Pover (pouvoir) + Poverós (puissant, avec des pouvoirs sous-entendu psychiques) + Volp (renard)
197	Tenevrolp	Tenèbra (ténèbres) + Volp (renard)
198	Negraula	Negre (noir) + Graula (corneille)
199	Alusermita	Aluserpit (éveillé, dégourdi) + Ermita (bernard l’hermite)
200	Traive	Trèva (fantôme, spectre) + Raive (rêve)
201	Desquerò	Desconegut (inconnu) + Esconut (caché) + Esquer (étrange) + Dequerò (chose, truc)
202	Bombacoá	Bomb-a/i (bombe, vase, rebond, gonfler) + Coá (queue) + Bombacuol (culbute, culbuto, casse-cou)
203	Girafara	Girafa (girafe) + Girar (tourner) + Fara (face, trogne, tête) + Far (phare)
204	Caruspinha	Carapaça (carapace) + Rusca (écorce) + Pinha (pomme de pin)
205	Cluscas	Clòsc (carapace) + Clucas (lunettes)
206	Traucuca	Trauc (trou, en référence au fait qu’il creuse avec sa queue pour s’enfuir) + Cuca (chenille, ver, petit serpent)
207	Esgrapi	Esgrepi (scorpion) + Agrapar (accrocher)
208	Senglaram	Sèngla (serpent) + Aram (airain)
209	Boltòga	Boldòg (bouledogue) + Tòga (toge, robe)
210	Dògola	Dòga (dogue) + Gola (gueule, goule)
211	Glòbi	Glòbe (globe) + Gòbi (gobie, poisson)
212	Brègatalh	Brèga (dispute, querelle, guerre) + Talhar/Talhant (couper, trancher, ciseaux)
213	Torpina	Topina (pot en terre) + tortuga (tortue)
214	Banardit	Banard (scarabée rhinocéros), Ardit (fort, courageux)
215	Panaleit	Panar (voler) + Panleit (belette) + Leit (lit, nid)
216	Lunorson	Lunon (petite lune, étoile) + Orson (ourson, nounours)
217	Redorsièr	Redond (rond, cercle) + Ors (ours) + Reborsièr (revêche, pas aimable)
218	Limagmà	Limac (limace) + Magmà
219	Volcagaròl	Volcan + Cagaròl (escargot)
220	Sinagron	Sinar (flairer) + Gronh (groin) + Singlaron (marcassin)
221	Singlong	Singlar (sanglier) + Long
222	Soralh	Só/Sorelh (soleil) + Coralh (corail)
223	Remoraja	Remora (rémora) + Raja (jet d’eau, raie, poisson)
224	Pistofret	Pofre (pieuvre) + Pistolet
225	Nadaucèu	Nadau (Noël) + Aucèu (oiseau)
226	Clavolada	Clavelada (espèce de raie), Volada (volée)
227	Volarmadura	Volar (voler) + Armadura (armure) + Dur
228	Gohet	Gos (chien) + Cohet (diable, démon)
229	Chinfèr	Chin (chien) + Cifèr (Lucifer) + Infèrn (enfer)
230	Ipocap	Ipocamp (hippocampe) + Cap (chef)
231	Fanton	Elefanton (éléphanteau) + Fanton/enfanton (enfant, bambin)
232	Fantremol	Elefant (éléphant) + Trem (tremblement de terre)
233	Porigòn2	Novèla version de Porigòn, Pokemon virtual
234	Hadamac	Halamac (épouvantail) + Dam (daim)
235	Mascan	Mascarar (peindre, colorier, maquiller), Can (chien) + Mascanhaire (malpropre)
236	Patapren	Patac (coup) + Aprene (apprendre)
237	Pamperèr	Pampa (bagarre) + Perèr (poirier)
238	Lipita	Lipa (lèvre) + Pita (petite)
239	Elecòishe	Electric (électrique) + Còishe (gosse, mioche)
240	Cramainat	Cramar (brûler) + Mainat (enfant) + référence à Cramant (son évolution)
241	Bravacha	Brava (belle, mais aussi génisse) + Vacha (vache) + Bravache (bravache, fier) + Bravarda (belle vache, meneuse de troupeau) + écho à Bradau (sans doute le pokémon mâle correspondant)
242	Juòuvent	Jauvent (porte chance, porte-bonheur, amène la félicité) + Uòu (œuf)
243	Felambrei	Felin (félin) + Lambret (éclair) + Rei (roi)
244	Chaliorei	Chalor (chaleur) + Lion (lion) + Rei (roi)
245	Lauborei	Lop/Loba (loup) + Aubor (aurore, aurore boréale) + Rei (roi)
246	Larvasire	Larva (larve) + Asir (haine)
247	Nimfasire	Nimfa (nymphe, chrysalide) + Asir (haine)
248	Tiranasire	Tiran (tyran) + Asir (haine) + Tiranosaure (tyrannosaure)
249	Argenive	Argent + Gèni (génie, pur) + Nive (bleuâtre, nuage)
250	Arquènis	Arquet (arc-en-ciel) + Arcana (arcane) + Fènis (phénix)
251	Fadula	Fada (fée) + Fabulós (fabuleux)

Etimologia daus Pokémon #1

Posted on 30 novembre 2016 by Tristan Gahus

En esperar la revirada de la segonda generacion daus mostres de pòcha, veiqui las « responsas » a la prumiera generacion, autrament dich l’explicacion de mas chausidas per las baptejar en occitan. Zo fau per çò que dau monde me z’an demandat e aparentament i a daus professors qu’an trabalhat dessus emb los dròlles…emb succes, de çò qu’en sabe. Veiretz benleu de las explicacions a las qualas ai pas fach atencion, um n’es jamai profeta sus son pròpe trabalh daus còps !

N°	Occitan	Nòta explicativa
1	Cabestrana	Cabòça (bulbe) + Estranh (étrange, bizarre) + Rana (grenouille)
2	Brotestrana	Brot (pousse, bourgeon) + Estranh + Rana
3	Florestrana	Flor (fleur) + Estranh + Rana
4	Labreluga	Labrena (salamandre) + Beluga (étincelle)
5	Cermalh	Cernalha (lézard) + Cremalh (crémaillère)
6	Dracalha	Drac (dragon) + Halha (torche, flambée)
7	Tortaigueta	Tortuga (tortue) + Aiga (eau) + sufixacion
8	Tartolha	Tartuga (tortue) + Tatolha (baffe, gifle)
9	Tartarasca	Tartuga + Tarasca (bèstia mitologica, de còps aquatica)
10	Sacanilha	Sacamand (voyou, sacripant, chenapan, sapajou) + Canilha (chenille)
11	Babòrta	Babòta (chrysalide) + Hòrta (forte)
12	Parpalhand	Parpalhòu (papillon) + Arpalhand (vaurien, filou)
13	Bebròca	Beba (ver) + bròca (aiguille, broche)
14	Coconfòrt	Cocon + Fòrt + Confòrt
15	Forsalanç	Forsalon (frelon) + Lanç (lance, élan)
16	Corocoquet	Corocoquejar (roucouler) + Coquet
17	Corocoquin	Corocoquejar (roucouler) + Coquin
18	Corococard	Corocoquejar (roucouler) + Cocardar (plastronner)
19	Vulgarri	Vulgari (vulgaire) + Garri (rat)
20	Agarri	Agarrir (attaquer, assaillir, agresser) + Garri
21	Passerapina	Passerat (moineau, passereau) + Rapinar (voler, rapiner)
22	Passerapaç	Passerat + Rapaç (rapace)
23	Babo	Anagrama de Boba (serpent)
24	Colarbo	Anagrama de Colobra (couleuvre ou monstre mythologique serpentiforme)
25	Pikachu	Mascòta que s’en pòt pas cambiar lo nom
26	Raichu	Evolucion de Pikachu, meteissa explicacion
27	Musarena	Musaranha (musaraigne) + Arena (sable)
28	Gravolin	Grava (grave, cailloutis) + Pangolin
29	Nidoran♀	Sens referent real conegut, Pokemon especific, chafrat parièr dins totas las lengas
30	Nidorinà	Meteissa explicacion (+ nom un pauc occitanizat)
31	Nidoreina	Meteissa explicacion (+ nom un pauc occitanizat)
32	Nidoran♂	Meteissa explicacion
33	Nidorinò	Meteissa explicacion (+ nom un pauc occitanizat)
34	Nidorei	Meteissa explicacion (+ nom un pauc occitanizat)
35	Fadarina	Fada (fée) + Dandarina (bercement, enfantin)
36	Dindarela	Dindar (bercer, sonner, tinter) + Fadarela (fée)
37	Mandreis	Mandra (renard) + Sièis (6, nombre de coás)
38	Rainau	Rainard, Rainau (renard) + Nau (9, nombre de coás)
39	Bufatufa	Bufa (souffle, que ce Pokémon peut retenir s’il est contrarié)+ Tufa (toupet, houppe, bourre, touffe)
40	Bufarufa	Bufa + Rufa (rude, dur, âpre, rêche)
41	Lustandin	Lustandina (chauve-souris) + sufixacion
42	Lustandon	Lustandina + sufixacion
43	Mistiri	Mistèri (mystère) + Iri (lys)
44	Brocon	Brot (pousse) + Boconar (puer)
45	Esperin	Espelir (fleurir, éclore) + Verin (poison)
46	Barbolet	Barba (insecte) + Bolet (champignon, bolet)
47	Camparasit	Camparòu (champignon) + Parasit
48	Tinharda	Tinha (teigne, insecte) + Minharda (mignonne)
49	Farfarla	Farfala (papillon) + Arla (mite)
50	Bohun	Bohon (taupe) + Un (1)
51	Boholon	Bohon + Molon (beaucoup)
52	Nhauç	Nhau (miaou) + sufixacion per semblar a l’original
53	Persian	Persan, parièr dins totas las lengas
54	Migranet	Migrana (migraine, que ce Pokémon a fréquemment) + Anet (canard)
55	Aiganet	Aiga (eau) + Anet
56	Òmonin	Òme (homme) + Monin (singe)
57	Bramonard	Bramar (crier, bramer) + Monard
58	Flabridon	Flama (flamme) + Labrit (chien de garde) + Bridon (sufixacion)
59	Flabriu	Flama + Labrit + Briu (entrain)
60	Capinhon	Capilat (tétârd) + Pinhon (pignon, petit)
61	Capunha	Capilat + Punha (poigne, poing)
62	Capilon	Capilat + Pilon
63	Alazar	1ère partie d’une formule
64	Bautezar	2ème partie d’une formule
65	Tric-Trac	Formule de clôture des contes
66	Balèst	Balès (balèze) + Lèst (leste)
67	Balesquich	Balès + Esquichar (écraser)
68	Balestimple	Balès + Timple, Timplat (frappe, tripotée)
69	Germinèla	Germinar (germer) + Campanèla (campanule)
70	Engolanèla	Engolar (avaler, manger) + Campanèla
71	Galafranèla	Galafrar (se goinfrer, bâfrer) + Campanèla
72	Armolha	Arma (âme, arme, armure) + Marmolha (méduse)
73	Maumolha	Mau (mal, venin, poison) + Marmolha
74	Racalhau	Racalha (racaille) + Calhau (caillou)
75	Cascòdol	Cascada + Còdol (galet, caillou)
76	Clapachòc	Clapàs (rocher) + Pachòc (lourd, balourd)
77	Ponida	Polida (jolie) + Pòni (poney)
78	Cavama	Cavala (jument) + Vam (entrain, énergie, rapidité)
79	Flapiada	Flapit (endormi, fatigué) + Piada (piade, bernard l’ermite, empreinte)
80	Ensucrac	Ensucat (assomé, endormi, ensuqué) + Craca (coquille, coquillage)
81	Asimet	Asimant (aimant) + sufixacion
82	Rasimant	Rasimar (se mettre en grappe, comme des raisins) + Asimant
83	Porriton	Pòrre (poireau) + Riton (canard)
84	Nandós	Nandó (nandou, oiseau coureur) + Dos (2 têtes)
85	Trestruci	Tres (3 têtes) + Estruci (autruche)
86	Fòrca	Fòca (phoque) + Forca (fourche, pique)
87	Ferena	Ferir (piquer, blesser) + Serena (sirène, lamantin)
88	Fangaulh	Fanga (fange, boue, vase) + Gaulh (boue, vase)
89	Pegaulh	Pega (poix, goudron, bitume) + Gaulh
90	Clavanhon	Clavar (fermer) + Lavanhon (palourde, clovisse, coquillage)
91	Clustra	Clòsc (coquille) + Clús (fermé) + Ustra (huître, bivalve)
92	Escantauma	Escantit (esprit, feu-follet, créature éthérée) + Fantauma (fantôme)
93	Mostrevan	Mostre (monstre) + Trevan (spectre, revenant)
94	Glaripòta	Ganipòta/Garipòta (créature mythologique effrayante) + Glari (spectre, effroi)
95	Sengres	Sèngla (serpent, couleuvre) + Gres (grès, pierre dure)
96	Chapenec	Chapar (manger, bouffer) + Penecar (siester)
97	Chucacluc	Chucar (sucer, absorber, vampiriser) + Cluc (sommeil)
98	Cranquil	Cranc (crabe) + Tranquil
99	Crancós	Cranc + Rancós (gros rocher, boîteux, en référence à ses pinces de taille inégale)
100	Balhauç	Bala (balle) + Lhauç (éclair)
101	Lambola	Lambrec (éclair) + Bola (boule)
102	Ninuòu	Ninòi (ingénu, naïf, enfantin) + Uòu (oeuf)
103	Micocòl	Micocolièr (micocoulier, arbre provençal) + Cocò (noix de coco) + Còl (cou)
104	Ossuquet	Òs + Suquet (crâne) + Ossiquet (osselet)
105	Mossuc	Mossur (monsieur) + Òs + Suc (tête, crâne)
106	Castanhac	Castanha (châtaigne, coup de poing) + Nhac (mordant, énergie, vivacité)
107	Tarabacèu	Tarabastal (bazar, fracas, tapage) + Bacèu (gifle, coup de poing)
108	Engolip	Engolir (avaler) + Lipar (lécher)
109	Tehum	Tehec (onomatopée de la toux) +Hum (fumée)
110	Tehecrum	Tehecar (tousser) + Crum (gros nuage noir)
111	Charrinofèr	Charrin (chagrin, chagriné, de mauvaise humeur) + Rinoceròs + Fèr (sauvage, brutal)
112	Borrinofèr	Borrin (bourrin, fort, brute) + Rinoceròs + Fèr
113	Lastre	L’Astre (la bonne étoile, la chance)
114	Emboliana	Embolh (noeud, imbroglio, emmêlement) + Liana (liane)
115	Cangoronat	Cangoró (kangourou) + Coronat (couronné roi, référence au Rex et Khan des autres langues)
116	Ipocrampon	Ipocamp (hippocampe) + Crampon (crampon, référence au fait qu’il s’accroche avec sa queue pour ne pas partir à la dérive)
117	Ipocampion	Ipocamp + Campion (champion)
118	Peissereina	Peisson (poisson) + Serena (sirène) + Reina (reine)
119	Peisserei	Peisson + Serena + Rei (roi)
120	Estelina	Estela (étoile) + Telina (espèce de coquillage/sufixacion diminutiva)
121	Estelustre	Estela + Lustre (éclat, brillance, âge)
122	En Gaunhaire	En (diminutif de Sénher, Seigneur) + Gaunhar (grimacer, singer, mimer) + Gaunhard (joufflu, laideron) + Engaunhar (contrefaire, imiter, se moquer de quelqu’un)
123	Prègadalh	Prègadiu (mante-religieuse) + Dalh (faux)
124	Lipoton	Lipa (lèvre) + Poton (bisou)
125	Electròn	Electric + Tròn (tonnerre, foudre)
126	Cramant	Cravant (canard sauvage, goéland, oie bernache) + Cremar (brûler)
127	Escarabana	Escarabat (scarabée, hanneton, coléoptère) + Escarabant (ébranlement, fracas) + Bana (corne)
128	Bradau	Brau (Taureau) + Bradau (onomatopée d’un grand bruit, d’une charge, d’une bousculade)
129	Caucarpa	Caucar (trépigner, fouler) + Carpa (carpe)
130	Tarascàs	Tarasca (bête aquatique mythologique) + Rascassa (rascasse, poisson moche) + Rascàs (radin, teigneux)
131	Naussin	Nau (nef, bateau) + Nessie (monstre du Loch Ness)
132	Tresmut	Tresmudar (transformer, transmuter) + Mut (muet)
133	Evolpin	Evoluir (évoluer) + Volp (renard) + sufixacion
134	Delavolp	Delavaci (averse, déluge) + Volp
135	Quilovòlp	Quilovòlt + Volp
136	Avivolp	Avivar (aviver, raviver les flammes) + Volp
137	Porigòn	Poligòn (polygone) + Rit (canard)
138	Amonina	Amonite (ammonite) + Nina (enfant, petite)
139	Amonauta	Amonita + Nautil (nautile, fossile marin)
140	Limús	Limule (arthropode marin survivant de la Préhistoire) + Mús (tête, museau)
141	Limurpa	Limule + Urpa (griffe)
142	Pteraire	Pteranodon + Aire (air)
143	Grolamaise	Grolaud (gros gourmand paresseux) + Golamàs (gourmand, fainénant, vaurien) + Aise
144	Torrangèl	Torrar (geler) + Angel (ange) + Gèl
145	Folzefir	Fólzer (foudre) + Zefir (zéphyr)
146	Alabranda	Ala (Aile) + Abrandar (enflammer)
147	Bracon	Brac (court, petit) + Dragon
148	Eidrac	Eidracar (sécher, essorer, essuyer, référence à sa capacité à changer le climat autour de lui) + Drac
149	Dracompanh	Drac (dragon) + Companh (copain, compagnon, référence au fait qu’il guide les navires perdus)
150	Mewtwo	Meteis nom dins totas las lengas, basat sus una onomatopèia anglesa.
151	Mew	Meteis nom dins totas las lengas, basat sus una onomatopèia anglesa.

Tòca-Maneta 48 – Jamai solet

Posted on 24 octobre 2016 by Tristan Gahus

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Never Alone, un jòc recampant plan d’elements de la cultura tradicionala dels pòples d’Alaska.

Lo videòjòc es per plan de monde la manifestacion d’un cèrte imperialisme occidental, quitament quora ven del Japon, mas ara l’aquipèl tanben s’es americanizat. D’un costat aurai de mal a lor balhar tòrt, que se i a plan una industria ont tot se fa en lenga anglesa, e amb de referents culturals eissits mai que mai de la pop-cultura, americana per esséncia, es plan aquela del vidèojòc, e aquò d’ont que siatz sul planèta. Una tendéncia a lisar lo discors per la lenga, e doncas lo contengut e la valor culturala e artistica. Pertant ai l’impression de veire de mai en mai lo mèdia videòludic investir çò qu’èran de terrae incognitae per el, veire menar e portar de refleccions sus las lengas e las culturas minoritàrias. Tornarai en exemple sus Metal Gear Solid V : The Phantom Pain, subjèct d’una cronica passada, ont una de las intrigas scenaristicas del jòc es basada sus un « terrorista linguistic » que desvolopa un parasit en capacitat de tuar las personas que parlan una lenga dicha, tot aquò per se vengar dels americans que, amb lors guèrras imperialistas, l’an redusit al sol darrièr locutor de son patoès. La vos fau corteta, qu’es plan mai finòt e argumentat dins lo jòc, mas me sembla important d’o mençonar, que me truquèt coma vos en podètz dobtar pel discors qu’èra desvolopat tocant a las lengas minoritàrias e a las situacions de conflictes linguistics e culturals. E òc, fau aquesta cronica dins una lenga minoritària tanben, e de còps los ligams amb son subjèct son plan mai estreches qu’i semblariá !

Parentèsa e enòrme spoil clavats, vos voliái parlar uèi d’un jòc, o puslèu d’un sembla-jòc, fach a 100% dins una lenga minoritària e sus una cultura minoritària. E òc, es possible, e en mai es plan fach. Aquel se ditz Never Alone, en american pas tròp minoritari, o alara Kisima Inŋitchuŋa dins la lenga originària.

Es pas dur, e se jamai i arribatz pas, los esperits seràn totjorn aquí per vos donar un còp de man.

Nuna, una filhòta iñupiat, un pòble de natius d’Alaska, es conhada un jorn sus un tròç de banquisa per un orsàs blanc. Un rainal arctic la salva in extremis e deuràn avançar totes dos per comprene çò qu’es arribat al vilatge de la drolleta, sagatat per una chavana de nèu e un personatge misteriós e malefic. Clarament, es una faula, o un conte, a la construccion plan plan tradicionala coma totes los contes del monde en forma de quista iniciatica. Los elements culturals iñupiat son nombroses, a començar pels ligams amb l’animalum polar, l’esperitum, lo folclòre, mas tanben las costumas, la vida de cada jorn, la caça e la subsisténcia. Dins sa forma, lo jòc tòrna utilizar tanben lo dessenh tradicional, las musicas d’aquel pòple, per rendre l’ambient a l’encòp naturalament glacial mas umanament calorós. Tot lo long, un narrator debana l’istòria, dins la lenga del pòble, en iñupiat doncas.

Se pòdon visionar puèi las vinhetas audiòvisualas tematicas que mirgalhan lo jòc.

Cada capítol del jòc es entrecopat de vertadièras pastilhas documentàrias tematicas, amb de tròces d’entrevistas de representents iñupiats actuals e imatges d’arquius. Un collectatge vertadièr, d’una valor etnologica segura e finalament tant presenta dins Never Alone que lo jòc acaba per parèisser çò qu’es en realitat : una operacion de valorizacion culturala trans-medià. Una operacion capitada per ieu, compte tengut de l’interès del fons documentari presentat e del principi general d’aqueste jòc atipic. Oblidarem doncas volontièrs qu’en tant que jòc Never Alone es d’un classicisme un pauc rufe, que se fasèm abstraccion del fons demòra qu’un jòc d’aventura simple e un pauc cortet, per gardar aquela idèia tras que bona de poder presentar un patrimòni etnologic al monde entièr en utilizant un mèdia globalament espandit, que serà fin finala pas tant desvirat qu’aquò de sa tòca primièra…

Sus aquò vos daissi, ai de grais de balena sul fuòc, e sabèm qu’aquò’s pas bon quora es tròp cuèch. Tautugniaqmiġikpiñ ! Òc, parli iñupiat corentament ara.

Tòca-Maneta 47 – Metal Gear, Solide !

Posted on 17 octobre 2016 by Tristan Gahus

Chaspaires de maneta, picanhaires de botons, balhaires de jòia a stick e esportius de canapè, adiussiatz !

Dins l’industria videòludica, pauc de noms de creators sortisson. Benlèu que lo mèdia es tròp recent, benlèu qu’es encara tròp considerat coma una jos-cultura, benlèu encara que i a tròp de monde totjorn a trabalhar sus un sol jòc e dins talament de domènis diferents per ne sortir qu’un sol nom, mas vertat es que lo grand public coneisson pauc los creators de jòc. Alara n’aver un que se sortís de la desconeissença generala per en mai èsser sonat… « Diu » !

« Diu » es lo chafre mai que reverenciós qu’utilizan sos afogats per parlar d’Hideo Kojima, conegut pertant pas que per una seria principalament, mas quala seria, aquela dels Metal Gear. Après dos primièrs episòdis sortits un pauc confidencialament a la fin de las annadas 80-debuta 90 mas qu’aguèron lo meriti d’inventar lo jòc d’inflitracion, es en 98 que Kojima tusta un grand còp e va capvirolar durablament lo monde dels vidèojòcs, amb Metal Gear Solid. Tota l’ambicion desmesurada de Kojima, e se vei qu’es pas sonat « Diu » per res, i es : realizacion espetcaculària, jogabilitat fina, personatges carismatics, scenariò incredible a rebombiments innombrables, una gròssa dòsa de refleccion, una pichòta d’umor per un succès critic e commercial total.

Psycho Mantis, un dels missants emblematics de la seria.

Resumir l’istòria e lo contèxte de Metal Gear m’es gaireben impossible, tant Hideo Kojima prenguèt de plaser a crear una trama complèxa, de còps talament tòrta que n’arriba a li far far qualquas incoeréncias, que capita de jamai prene lo spectator-actor per un nèci, tot en jogant amb el coma un gat d’una mirga. Es que l’òme es conegut per sas innovacions e sas idèias dessenadas per fin de crear una experiénca unica, quite a ne petar lo quatren mur. Los qu’i an jogat se sovenon de Psycho Mantis, aquel missant qu’aviá la capacitat de legir dins la carta memòria de la Playstation per saber a qué aviatz jogat e que se daissava pas tocar tant qu’aviatz pas brancat la maneta dins un autre pòrt, d’aquel vièlh tiraire d’elita que se podiá tuar de vielhum juste en avançant manualament l’ora al relotge intèrne de la consòla, o encara d’aquel moment ont un personatge vos convidava a atudar la consòla per avançar…çò que caliá evidentament pas far !

Tot aquò al mitan d’un molonàs de referéncias, mai que mai al cinèma, que Kojima n’es un afogat, çò que vei dins la semblança entre Solid Snake, lo eròi de Metal Gear, e Snake Plissken, personatge de John Carpenter dins New York 1997, dins los omenatges multiplicats als James Bond e als films d’accions e d’espionatge de las annadas 80, e influís sus la realizacion general del jòc, qu’es aquela d’un vertadièr crotzament entre vidèojòc e cinèma, amb sas cinematicas cadradas al millimètre, sos dialògs ponchuts e sa montada progressiva del suspens fins al desnosament final.

METAL GEAR SOLID V: THE PHANTOM PAIN_20160707222404

Los jòcs MGS son totjorn plan ancorats dins lo temps ont se debanan…de qué revisar son istòria de la geòpolitica !

Coma per plan de films, un jòc Metal Gear pòt èsser considerat coma « a messatge », coma s’i parla en long e en larg de la Guèrra Freda, de las opausicions entre blòcs occidentals e sovietics, de complòts mondials, de manipulacions geneticas, de trafic d’armas, de politica, d’ecologia o de dissuasion nucleària, que lo « Metal Gear » del títol es un nòu sistèma d’armament, un robòt bipèd gigant capable de lançar de bombas atomicas, fial conductor de tota la seria e present dins cada episòdi. L’un dins l’autre, Metal Gear es un jòc de guèrra fach e vist per un pacifista anti-militarista, amb tot lo cinisme e lo recuol per poder ne parlar e presentar totes los soldats de totas las guèrras del monde e de totas las epòcas coma intercambiables, carn de canon en defensa de causas e d’ideals que los depassan de luènh.

Lo sénher Kojima s’es quitament fotut el-meteis dins son pròpi jòc, e lo devèm desliurar !

Alara « Diu », lo Kojima ? Es ambiciós, aquò’s segur, e son ambicion lo menèt a far de cap d’òbras del jòc vidèo… coma a se perdre en camin, fotut defòra que foguèt de l’estudiò de Konami. D’unes dison que seriá autoritari, capriciós e un bricon megalò. Doncas diu benlèu pas, mas benlèu engèni a la Orson Welles, e amb los marrits costats qu’aquò compòrta.

Sus aquò vos daissi, es sortit lo darrièr jòc de la seria manejat per Kojima, Metal Gear Solid V : The Phantom Pain, e pareis que s’i pòt anar caçar la cabra en tenguda de camoflatge dins las montanhas d’Afganistan. Es aquò que demandi a un jòc vidèo ieu !

Lo País Polit daus Potonors

Un pauc de marrida fe dins aquel monde de potons.

Tòca-Maneta 53 – Para-fuòc

Tòca-Maneta 52 – Aventura Capitalista

Bona Annada 2017 !

Tòca-Maneta 51 – Far Cry Primari

Tòca-Maneta 50 – Los Tessons de Guèrra (especiala 50na)

Tòca-Maneta 49 – Oceanporn

Los Pokémon en occitan #2

Etimologia daus Pokémon #1

Tòca-Maneta 48 – Jamai solet

Tòca-Maneta 47 – Metal Gear, Solide !